سیدصفدر حسینی - استاددانشگاه تهران
الهام مهرپرورحسینی - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

لازمه شکلگیری یک بخش توانمند کشاورزی، اجرای سیاستهای حمایتی مناسب است که بدون وجود تصویری از ساختار حمایتهای موجود امکان پذیر نیست. از این رو در این مقاله، شاخصهای برآورد حمایت از تولیدکنندگان) PSE ( و مصرف کنندگان) CSE ( و شاخص برآورد حمایت کل) TSE ( از بخش کشاورزی و زیربخشهای آن با استفاده از نرخهای ارز حقیقی و تعادلی و اثر انحراف نرخ ارز بر آنها برای سالهای 1360-90 محاسبه و برای برنامه پنجم توسعه پیش بینی شد. براساس نتایج، مقدار حمایتها به فروض جایگزین نرخ ارز، سیاستهای قیمتی و بودجهای دولت حساس است و با توجه به تغییر مداوم سیاستها با نوسان زیادی روبه روست.به طوری که در دوره جنگ با بیش برآورد ارزش ریال، تولیدکنندگان14/4 درصد حمایت شدند، درحالیکه در برنامه چهارم با کمبرآورد ارزش ریال10/3- درصد مالیات پنهان پرداختند که علامت شاخص حمایت از مصرف کنندگان برعکس تولیدکنندگان بود. شاخص حمایت کل از زیربخش های زراعت و دامپروری در همه دوره ها مثبت و در زیربخش ارزآور باغبانی در بیشتر سالها منفی بود. پیشنهاد میشود، ترکیب سیاستهای ارزی و بخشی با افزایش رقابت پذیری جهانی، حمایت کننده تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بخش کشاورزی باشد

شاخص برآورد حمایت از تولیدکننده، شاخص برآورد حمایت از مصرف کننده، شاخص برآوردحمایت کل، انحراف نرخ ارز، زیربخش های کشاورزی