اسماعیل پیش بهار - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تبریز
جواد حسین زاد - دانشیارگروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تبریز
سحر عابدی - دانش آموخته گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تبریز
پریا باقری - دانشجوی کارشناسی ارشدگروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تبریز

استفاده بیرویه از سموم شیمیایی همواره آسیب های زیانباری بر محیط زیست وارد کرده است. چنین چالشهایی، اهمیت توسعه و اجرای برنامه های مدیریت تلفیقی آفات (Integrated Pest Management) را بیشتر میکند. در این راستا، بررسی عوامل موثر بر تعداد عملیات IPM به کارگرفته شده توسط زارعین، میتواند گام موثری در جهت کاربرد گسترده مدیریت تلفیقی آفات باشد. از سویی، چنین بررسیهایی راهنمای مناسبی برای تصمیمگیران و برنامه ریزان در انتخاب سیاستهای صحیح در زمینه عملیاتی کردن کشاورزی پایدار میباشد. برای این منظور، در این بررسی سعی شده است، عامل های موثر بر تعداد عملیات مدیریت تلفیقی آفات به کارگرفته شده توسط زارعین استان خوزستان برای کاهش اثرگذاری های زیانبار زیست محیطی مصرف سموم شیمیایی ارزیابی شوند. اطلاعات مورد نیاز با تکمیل پرسشنامه از 180 زارع در استان خوزستان در سال 1393 گردآوری شد. با توجه به ماهیت شمارشی و گسسته متغیر وابسته از الگوهای رگرسیون ضربی استفاده گردید. پارامتر پراکندگی الگوهای توزیع دو جملهای منفی نوع اول، دوم و حالت تعمیم یافته آن نزدیک به صفر و در الگوی پوآسن تعمیم یافته برابر با -0/429 بود. آماره 2 در آزمون LR نیز به ترتیب در انواع الگوی دوجمله ای منفی نزدیک به صفر و در الگوی پوآسن تعمیم یافته برابر 44/71 بود که نشان میدهد، الگوی مورد بررسی پراکندگی کمتر از حد داشته و الگوی پوآسن تعمیم یافته برای بررسی عوامل موثر بر متغیر وابسته الگوی ارجحتری است. بنابر نتایج ضرایب برآوردی، میزان تجربه، تحصیلات، سطح آگاهی، میزان رویارویی با خطرات سموم شیمیایی و درآمد تاثیر مثبت معنیدار و شدت تراکم آفات تاثیر منفی معنی دار بر متغیر تعداد عملیات IPM دارد. براساس نتایج نسبت خطر، بیشترین تاثیر مربوط به سطح آگاهی با 1/099 و کمترین مربوط به شدت تراکم آفات 0/896 است. لذا تهیه پوستر و بازدید از کشتزارهایی که اثرگذاریهای سموم شمیمیایی را نشان میدهند، همچنین اتخاذ سیاست هایی برای تشویق زارعین در استفاده از مبارزه بیولوژیک و دیگر عملیات مدیریت تلفیقی آفات برای کشاورزان ضروری است.

استان خوزستان، عملیات مدیریت تلفیقی آفات، متغیر وابسته شمارشی، الگوهای رگرسیون ضربی، نسبت خطر