کیومرث سهیلی - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی
سیدمیثم حسنیان - کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه رازی کرمانشاه

بیتردید فرد مسلمانی که میخواهد در فضای شریعت قرار گیرد با محدودیتهایی برای انجام مصارفش روبرو است. در واقع شریعت اسلام با آموزه های خود در قالب کتاب و سنت معصومین( ع)، بایدهای رفتار مصرفی فرد مسلمان را تبیین نموده و اهداف و انگیزه های او را نیز مطابق با این آموزه ها، در او نهادینه میکند. شناخت درست از قوانین و مقرارت و همچنین محدودیتهای مصرفی یک فرد مسلمان در چارچوب دین اسلام، برای تبیین الگوی مصرف نقش حیاتی دارد. در این تحقیق تلاش شده است ضمن شناخت این عوامل به بررسی پیشفرضها و مفروضات این الگو پرداخته شود و یک الگوی مصرفی مستقل در اسلام متفاوت از الگوی مصرفی سرمایه داری را اثبات نمود. سوالات و فرضیه های این تحقیق در مورد وجود الگوی مصرف مستقل است که مفروضات و محدودیتهای متفاوت از مفروضات و محدودیتهای موجود در الگوی مصرف سرمایه داری را می طلبد.روش انجام این تحقیق نیز توصیفی، تحلیلی و اسنادی بوده است و از اسناد مربوطه به صورت کتاب، مقاله و پایاننامه استفاده شده است. در این تحقیق این نتیجه بدست آمده است که عمده مفروضات و محدودیتهای فرد مسلمان متفاوت از یک انسان اقتصادی در نظام سرمایه داری است و از اینرو الگوی مصرف اسلامی با توجه به محدودیتها و مفروضات خاص خود شکل میگیرد. در الگوی مصرف اسلامی، یک فرد مسلمان درآمد خود را ابتدا به مصارف خود شامل مصارف واجب اختصاص میدهد. درآمد مازادی را که بعد از مصرف فرد مسلمان باقی میماند، میتواند به انفاق اختصاص یابد یا سرمایه گذاری گردد. اگر بازده سرمایه گذاری درآمد مازاد بر مصرف برای مصرف کننده مسلمان بزرگتر از پاداش مصرف آخرتی آن باشد، در آن صورت درآمد مازاد بر مصرف خود را سرمایه گذاری میکند. اما اگر بازده سرمایه گذاری درآمد مازاد بر مصرف کوچکتر از پاداشی باشد که مصرف کننده مسلمان به علت مصارف اخروی آن در ذهن دارد، درآمد مازاد خویش را انفاق مینماید.

الگو، مصرف، اسلامی، محدودیت ها، مفروضات