شناخت و تحلیل عامل موثر بر رکد صنعت قالیبافی در نواحی روستایی از دیدگاه قالیبافان شهرستان گنبد کاوس

فرش دستباف، یکی از عمده ترین و اصیل ترین صنعت دستی کشور، از لحاظ اشتغال به ویژه در مناطق روستایی و نیز از نظر صادرات غیر نفتی جایگاه مهمی دارد و بخش چشمگیری از تولید ناخالص ملی را شامل می شود. تحقیقات نشان می دهد که این صنعت در سال های اخیر با چالش های مهمی مواجه شده است. فرش دستباف ترکمن با ابعاد و ارزش های برجسته اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تولید و عرضه می شود، اما از سال ها قبل سپر تولید و عرضه آن روند نزولی در پیش گرفته است. بر این پایه، پژوهش حاضر به شناخت و تحلیل علل رکود صنعت قالیبافی در ده دوستای شهرستان گنبد کاووس می پردازد. روستاهای مورد مطالعه از توابع دهستان های سلطانعلی، فجر، آق آباد و باغلی ماراما واقع در بخش مرکزی شهرستان گنبد کاووس هستند. روش تحقیق ترکیبی و اکتشافی است. نخست با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته علل رکود صنعت قالیبافی از دیدگاه کارشناسان در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. سپس، نتایج این بخش از پژوهش، اساس طراحی پرسشنامه در مرحله بعد قرار گرفت. با طراحی پرسشنامه در چارچوب طیف لیکرت دیدگاه زنان قالیباف روستایی در مورد علل ذکر شده در رکود صنعت قالیبافی شناخته شد. آزمون تی تک نمونه ای و روش خوشه بندی سلسله مراتبی برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه به کار رفت. بر این اساس دیدگاه پاسخگویان نشان می دهد که مقوله های صعف سیاست های حمایتی دولت از فرشبافان و ضعف جنبه های اقتصادی در برنامه ریزی توسعه روستایی به ترتیب بیشترین تدثیر را بر رکود صنعت فرشبافی و مقوله های صعف خلاقیت ونوآوری در زمینه طرح، رنگ، نقشه و کیفیت مواد اولیه و عقب ماندگی فنی و تکنولوژیکی در تولید فرش دستباف به ترتیب کمترین تاثیر را بر رکود صنعت فرشبافی در روستاهای مورد مطالعه دارد.

Keywords:

صنعت قالیبافی , رکود , اقتصاد روستایی , شهرستان گنبد کاووس , فرش دستباف ترکمن