آسایش در خانه (مطالعه موردی: خانه تاریخی بهنام تبریز)

بشر از دیرباز در پی تامین آسایش حداکثری برای خود بوده است و راهکارهای گوناگونی در جهت دستیابی بهآسایش به کار بسته است. در این بین، مسکن به عنوان مکان وقوع زندگی باید گستره وسیعی از کیفیات را داشتهباشد تا انسان در آن به آسایش و آرامش برسد. مقاله حاضر در پی آن است که با مرور مطالعات انجام یافته در ارتباطبا خانه و خانه های سنتی، به بررسی ساختار فضایی-کالبدی معماری خانه های سنتی با تاکید بر خانه بهنام تبریزبپردازد و راهکارها و اصول به کار گرفته شده در ایجاد آسایش در خانه را تفسیر و تحلیل کند. روش تحقیق توصیفیو تحلیلی و متکی بر پژوهش موردی می باشد و برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای کتابخانه ای و میدانی بهره گرفتهشده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، برای نیل به آسایش در خانه های سنتی به طیف وسیعی از نیازهای جسمیو روانی انسان پاسخ داده شده است که مهمترین آنها عبارتند از؛ نیاز به آسایش فیزیکی (موقعیت و دسترسی،استحکام سازهای، تعداد و ابعاد فضاها و ...)، آسایش حرارتی (گرمایش و سرمایش)، آسایش بصری (نور و روشنایی،حریم و محدوده بصری)، تهویه و کیفیت هوا، آسایش صوتی. علاوه بر این، توجه به نیازهای اجتماعی و الگوهایفرهنگی زندگی، خلوت و حس تعلق به مکان و نیازهای معنوی همانند نیاز به پرستش، کمال، زیبایی، عدالت و غیرهدر ایجاد آسایش و علیالخصوص آسایش روانی در خانه تاثیر بسزایی داشتهاند. در نهایت توجه به این نکته ضروریاست که آسایش جسمی و روانی در خانه سنتی، در راستای یکدیگر و تحت تاثیر دیگر شرایط آسایش فراهم شدهاست. نتایج بررسی خانه بهنام تبریز به عنوان نمونه مورد مطالعه حاکی از آن است که این خانه با تکیه بر منابعطبیعی و امکانات در دسترس و با سازمان فضایی و کالبدی متناسب با منطقه توانسته با ارضاء نیازهای جسمی وروانی، حد قابل قبولی از آسایش را برای ساکنان خود فراهم کند.