سیدمحمدحسین نقیبی - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی
عبدالله نصری - استاد دانشگاه علامه طباطبایی

معاد جسمانی عنصری از منظر ابن سینا و ملاصدرا، دو طلایه دار حکمت اسلامی، با محذوراتی مواجه است. قاضی سعید قمی شاگرد باواسطه صدرالمتالهین و آقاعلی مدرسی زنوزی شارح مکتب صدرا می باشد، با وجود این، هر دو دیدگاهی متفاوت از دیدگاه صدرا در باب معاد جسمانی ارایه داده و قایل به حشر ابدان عنصری شده اند. به باور هر دو حکیم، آخرت در نشیه ای متفاوت از نشیه دنیا تحقق می یابد. همچنین تعلق نفس به بدن با مرگ از بین نمی رود، بلکه توجه نفس به بدن حتی بعد از پوسیده شدن بدن و تفرق اجزاء وجود دارد و اجزای بدن بعد از مرگ، حرکت و سیر تکاملی خود را ادامه می دهند و نفس در قیامت به بدنی تعلق می گیرد که از همین ماده اجزای بدن دنیوی تشکیل شده است. بعد از تبیین دو دیدگاه مشخص خواهد شد که تبیین آقاعلی مدرس از قوت علمی و استدلالی بیشتری برخوردار است.

معاد جسمانی، تعلق ایجابی نفس به بدن، قاضی سعید قمی، آقاعلی مدرس