افرا غریب پور - استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
مارال توتونچی مقدم - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

حرفه معماری و به تبع آن آموزش معماری فرایندی است که به شدت متاثر از عوامل فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی واجتماعی هر سرزمین است. یکی از مهم ترین اهداف آموزش معماری، باید پرورش معمارانی باشد که بتوانند بر پایهشناخت ویژگی های فرهنگی سرزمین خود، به امر معماری در ایران بپردازند. بنابراین این پرسش مطرح است که آیانظا م آموزش معماری در ایران، معماران جوان را برای حل مسایل بوم ی منطقه ای شان و طراحی هوشمندانه در بسترفرهنگی سرزمینشان آماده می کند در این مقاله برای ارزیابی آموزش معماری از منظر توجه به مولفه های فرهنگی،از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. بنابراین، نخست فرهنگ به طور عام تعریف شده و سه مولفه اصلی آندر قالب جهان بینی و باورها، جغرافیا و تاریخ تببین شده اند. سپس موضوعات موثر بر معماری در هریک از این سهحوزه، به روش دلفی مشخص شده اند. در بخش دوم با تکیه بر مولفه ها و موضوعات تعیین شده، برنامه آموزش فعلیمعماری در کشور ارزیابی شده است. در این ارزیابی سه برنامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی، برنامه هایبازنگر ی شده دانشگاه شهیدبهشتی و تهران بررسی شده است تا میزان توجه به مولفه های فرهنگی در اهداف ومتن طرح دروس این برنامه ها در چهار حوزه کلی دروس طراحی معماری، دروس تاریخ و مبانی نظری، دروسفن ساختمان و در نهایت دروس اختیاری ارزیابی شود. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که میزان توجهبه موضوعات سه حوزه جهان بینی، تاریخ و جغرافیا در طرح دروس مختلف سه برنامه بررسی شده همسان نیست ودر محتوای مصوب برای دروس آموزش معماری، به اندازه کافی از ظرفیت های هر حوزه برای توجه به مولفه هایفرهنگ استفاده نشده است. به عبارتی هریک از سه حوزه اصلی دروس آموزش معماری ظرفیت مناسبی برایپرداختن به مولفه های فرهنگی حوزه تاریخ، جغرافیا و جهان بینی فراهم می کند که لازم است در تدوین طرح درس هابه طور مشخص به آ نها اشاره شود. بازنگری برنامه های آموزش معماری با رویکرد تحلیل محتوا و تدوین دروسجدید فرصت مناسبی برای جبران کمبودهای موجود در آموزش معماری منطبق با بستر فرهنگی ایجاد می کند.

سرفصل های آموزش معماری، فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، جهان بینی