بررسی شواهد تاثیر معماری پارسی بر معماری دوره مایوریایی هندوستان

سرزمین هندوستان یکی از ساتراپی های امپراتوری هخامنشی بوده است و با توجه به قرارگیری این ساتراپ درمنتهی الیه خاوری قلمرو هخامنشی و عدم آشنایی تاریخ نگاران عهد باستان با این سرزمین، اطلاعات کمی درباره اینساتراپی و حدومرز آن در دوره هخامنشی در دسترس می باشد. در پی هجوم اسکندر مقدونی از غرب به شرق، سرزمینهند آخرین بخش از امپراتوری هخامنشی بود که به تصرف او درآمد و از این زمان به بعد، اطلاعاتی توسط تاریخ نگارانعهد قدیم درباره این سرزمین و آداب و جغرافیای آن نوشته شده و در دسترس است. در همین زمان، چاندرا گوپتا درپی نبرد یا توافق با جانشین اسکندر (سلوکوس نیکاتور) در آسیا، نوعی خودمختاری به دست آورده و سلسله مایوریاییرا پایه گذاری کرد. پایتخت این امپراتوری شهری به نام پاتالی پوترا بوده است. در جریان کاوش های باستان شناسیدر این محوطه که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم انجام شد، شواهدی به دست آمد که نشان دهنده نفوذمعماری پارسی در بناهای مایوریایی بود. دیوید اسپونر که در بخش های مختلف پاتالی پوترا به کاوش پرداخته بود،نظریه فراتر از نفوذ طبیعی معماری پارس بر یکی از ساتراپی های هخامنشی را ارایه کرد. او با ارایه شواهد میدانی واتیمولوژیک، نظریه دوره زرتشتی در تاریخ هند را مطرح کرد و معتقد بود پادشاهان مایوریایی اصالتا ایرانی بوده و میراث شاهان هخامنشی را با خود به هندوستان آورد ه اند و در پی آن، اقدام به ساخت نمونه ای از تخت جمشیدبا معماران ایرانی در پاتالی پوترا کرده اند. اما بررسی شواهد میدانی و تحلیل مدارک ارایه شده توسط او و کاوشگرانبعدی، چنین تاثیر گسترده ا ی را در حیطه معماری نشان نمی دهد و با شواهد فعلی، فقط می توان از تاثیرپذیری معمولبناهای مایوریایی سخن گفت. این پژوهش در مرحله گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و در مرحله بعدی باروش بررسی قیاسی انجام شده است.

Keywords:

معماری هخامنشی , معماری هند , مایوریایی , موریایی , پاتالی پوترا