مهدی زکوی - عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

اصل بر این است که اطفال در صورت ارتکاب جرم فاقد مسیولیت کیفری بوده و در نتیجه از مجازات معاف می باشند، اما ویژگی های شخصیتی، آسیب پذیری و ضرورت پیش گیری از ارتکاب مجدد جرم از سوی آن ها، نظام عدالت کیفری کشورها را بر آن داشته که با هدف بازپروری و باز اجتماعی کردن اطفال معارض قانون، رفتار خلاف آنان را پیگیری کرده و بر اساس اصول علمی واکنش مناسبی در قبال آن ها اتخاذ نمایند. این واکنش، دادرسی ویژه اطفال می باشد که بر مبنای رفتارهای منصفانه و مداخله حداقل تنظیم گردیده است. فلسفه وضع دادگاه اطفال و نوجوانان، مبتنی بر اصلاح، تربیت و تهذیب می باشد. خصوصیات جسمی و روانی و روحیه خاص اطفال و نوجوانان از یک سو و اصل عدم مسیولیت اطفال بزهکار از سوی دیگر ایجاب می کند که قانونگذار با رعایت قاعده حمایت از اطفال معارض قانون، دادگاه اختصاصی جهت رسیدگی به کلیه جرایم آن ها تشکیل دهد تا واکنش های مناسب برای اصلاح و پیشگیری از ارتکاب مجدد جرم توسط آنان اتخاذ نماید. خوشبختانه رویکرد قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری جدید مثبت بوده و دادگاه آنان را جزء دادگاه های اختصاصی قرار داده و شیوه افتراقی را در رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان برگزیده است که ذیلا مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

ترتیب رسیدگی، دادگاه اختصاصی، اطفال، نوجوانان