مژگان میرنجفی - عضو هیات علمی و عضو پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

اکراه از جمله عواملی است که اراده آزاد و قصد مرتکب را متاثر نموده، عنصر روانی جرم را مخدوش ومتزلزل می کند. این موضوع سبب شده، قوانین بیشتر کشورها مانند فرانسه و نیز قانون مجازات اسلامی در جرایم تعزیری و بازدارنده، ضمن حکمی موافق با اصول مترقی و پیشرفته حاکم بر حقوق کیفری روز دنیا آن را مانع از مسیولیت کیفری بدانند. اما قانونگذار اسلامی در اقدامی بر خلاف این اصول، قتل ناشی از اکراه را عمد و مستوجب قصاص دانسته است. غافل از این که، هر چند اکراه ملجی مورد نظر در ماده 573 قانون جدید مجازات اسلامی اراده و قصد مرتکب را به شکل مطلق سلب نمی کند؛ ولی فقدان رضا نیز آن را در حد عدم قرار داده و شکلی کاملا صوری به عنصر روانی جرم می بخشد؛ اوضاع و احوال خاصی که در آن، اسناد معنوی قتل به مباشر جنایت با بعضی از شروط عامه تکلیف در فقه جزایی اسلام از جمله ضرورت وجود رضا و قصد، ونیز اصل لزوم و تحقق واقعی عنصر روانی در قوانین عرفی دنیا سازگاری ندارد.

اکراه، اجبار، اکراه ملجی، اکراه غیر ملجی، قتل، مسیولیت کیفری