محمد علی مبینی - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

آیه الله مصباح یزدی حقیقت جمله های اخلاقی را حقیقت اجباری محض می داند که از روابط علی و معلولی میان فعل و نتیجه حکایت دارد از نظر ایشان مطلوبیت و انگیزش موجود در اخلاق در مفاد حقیقی جملات اخلاقی راهی ندارد و فقط به دلالت التزامی ضمیمه اخلاق گردیده است ریشه این انگیزش ضمیمه ای نیز میل و علاقه هر فرد به ذات و کمال اوست این منسلخ شدن اخلاق از بعد انگیزشی و توصیه ای و سوق دادن آن به رابطه فعل و نتیجه یکی از محورهای انتقاد به این نظریه بوده است برخی از طرفداران نظریه استاد مصباح در مقام دفاع از آن کوشیده اند بعد انگیزشی را در ماهیت اخلاق داخل کنند و اخلاق را در حالی که در رابطه فعل و نتیجه ریشه دارد ناظر به رابطه میان فاعل و فعل هم بدانند و بر این اساس حیثیتی انگیزشی و انشایی نیز به اخلاق بدهند اما این دفاعیه اولا بدان دلیل که محدوده خود را باید و نباید اخلاقی قرار می دهد و پیشنهادی برای خوب و بد اخلاقی ارایه نمی دهد دفاعیه ای کامل نیست و ثانیا بدان دلیل که برای اخلاق بعد انگیزشی و ارزشی مستقل از میل و خواسته نفس را می پذیرد نمی تواند به منزله دفاعیه تلقی شود و با نظریه استاد مصباح تمایزی اساسی پیدا می کند

اخلاق،جملات اخلاقی،معرفت اخلاقی،الزام اخلاقی،آیت الله مصباح یزدی