الهه تفویضی - گروه الهیات فقه و حقوق، واحد تربت حیدریه ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تربت حیدریه ، ایران
منصور امیرزاده جیرکلی - گروه الهیات فقه و حقوق، واحد تربت حیدریه ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تربت حیدریه ، ایران
حسین صابری - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد

حیله های شرعی و غیر شرعی در بیشتر ابواب فقهی مورد استفاده قرار می گیرد و دامنه بسیار گسترده ای را دارا می باشد که به عنوان راه برون رفت از موانع قانونی و شرعی در زندگی فردی و اجتماعی مطرح می باشد. حیله در لغت به معنای دگرگون شدن از یک حال به حال دیگر و در اصطلاح رسیدن به یک مطلوب شرعی و هدف مشروع، چه این که راه رسیدن به آن، امر حلالی باشد، یا راه مذکور خود غیر مشروع باشد ، معنا شده است. هدف از این مقاله، مصادیق حیله در مبحث نکاح میباشد که یکی از مهمترین موضوعات فقهی است و بعد اجتماعی زندگی انسان را تحت تاثیر قرار میدهد و به بیان نمونه هایی از مصادیق حیله در باب نکاح بپردازد. روش تحقیق در این مقاله استقرایی - تحلیلی است. ابتدا منابع مورد نظر تهیه و پس از مطالعه و فیش برداری، داده ها و مطالب موردنیاز جمع آوری و سپس با تجزیه و تحلیل یافته ها، دستاوردها و نتایجی حاصل شد. مهم ترین دستاوردهای این مقاله: . فقیهان شیعه کلیت حیله شرعی را پذیرفته اند اما از آنجا که پیشینه ی روایی آن زیاد نیست می توان بیان نمود که حیله شرعی نمی تواند در فقه جایگاه مثبتی داشته باشد. ب. برخی حیله های شرعی یا از محرمات الهی محسوب می شوند یا زمینه ساز ارتکاب حرام خواهند شد و مواردی مصداق تقلب نسبت به قانون هستند و یا حیله های شرعی سبب پایمال شدن حقی که در اسلام به رسمیت شناخته شده می گردند، می توان گفت کاربرد حیله شرعی در احکام اسلامی جایگاهی ندارد و قابل دفاع نخواهد بود.

حیله، حیله شرعی، نکاح، مشروع، نامشروع