بررسی بیماری زایی گونه Alternaria alternata روی برگ و کورم زعفران در آزمایشگاه و گلخانه

تولید زعفران، با ارزش ترین گیاه دارویی و ادویه ای شرق ایران، تحت تاثیر بیمارگرهای مختلفی قرار می گیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماریزایی جدایه های Alternaria alternata بهعنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سال های 1393-94 با نمونه برداری از خاک و بافتهای گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایه های قارچی به کمک محیط کشت عصاره سیب زمینی دکستروز آگار جداسازی و خصوصیات ریخت شناسی آنها بر روی محیط کشت سیبزمینی هویج آگار بررسی شد. دی ان آی ژنومی جدایه های قارچی به روش CTAB استخراج و زیر واحدهای ریبوزومی به کمک آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر گردیدند. آزمون بیماری زایی جدایه ها بر روی گیاه زعفران به سه روش تلقیح برگ های بریده شده، تلقیح کورم زعفران در شرایط آزمایشگاهی و تلقیح گیاه زعفران درون گلخانه انجام شد. بر اساس خصوصیات ریختشناسی، 80 جدایه A. alternata در این تحقیق از دشت بیرجند شامل شهرستانهای بیرجند، خوسف و سربیشه جداسازی گردیدند. در آزمونهای بیماری زایی، پس از 3 تا 5 روز، برگهای بریده شده در محل تلقیح ابتدا کلروز و سپس نکروز بافتها مشاهده گردید. کورمها در محل تلقیح پوسیدهشده و برگهای گیاهان تلقیحشده در گلخانه نیز دچار زردی و خشکیدگی شدند. شدت پوسیدگی و توسعه آن در جدایه های مختلف تقریبا یکسان و پس 5 از روز غده های آلوده، پوسیده شده و بافت برگها نکروزه گردیدند. توالی ناحیه ITS جدایه ها 100 درصد با توالی جدایه های A. alternata بانک ژن شباهت داشتند و در شجره فیلوژنتیکی با آنها در یک گروه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که A. alternata پتانسیل ایجاد پوسیدگی کورم، لکه برگی، کلروز و نکروز برگ های زعفران را در صورت وجود شرایط بیماری زایی، دارا است. این تحقیق اولین گزارش از بیماریزایی این قارچ روی بافتهای مختلف زعفران در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه است.

Keywords:

بیرجند , بیماری زایی , پوسیدگی , تلقیح , لکه برگی