حمیدرضا نصرتی - دانشجوی دکترا جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حمیدرضا محمدی - دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران

دولت ها همواره به دنبال تثبیت حاکمیت خود در قلمرو خاصی جهت تامین امنیت ملی خویش بودند که در چهارچوب مرزهای سیاسی تعریف می شد و ابعاد و محدوده آن مشخص و قابل ترسیم بود؛ اما این حاکمیت با ظهور دوره پست مدرن که با برجسته شدن هویت های محلی و سازمان های غیر دولتی و شرکت های جهانی و چند ملیتی و سازمان های فراملی و بین المللی همراه است، از حالت متمرکز خود خارج شده است و به دو صورت جهانی و محلی در عرصه جهان، نمود می یابد در این شرایط، سازگاری و هماهنگی دولت با این دو مقوله، ادامه حیات و بقای حاکمیت ها را تضمین خواهد کرد. لذا، مقاله حاضر به بررسی و تبیین مفهوم تداوم یا فرسایش حاکمیت دولت ملی در نظام ژیوپلیتیک جهانی می پردازد. پرسش اصلی این است که آیا گستره مفهومی حاکمیت دولت ملی تداوم و یا دچار تحول و فرسایش خواهد شد یا زمینه برای تحول دولت ملی به عنوان بازیگر جدید جهانی (دولت جهانی) فراهم آمده است. بر این اساس، برای پاسخ به سوال تحقیق، 3 نگرش مورد مطالعه قرار گرفته است این 3 نگرش عبارتند از: معتقدین به تداوم حاکمیت و بقای دولت ملی، معتقدین به ایجاد کارکردهای جدید برای دولت ملی و طرفداران اضمحلال و فرسایش حاکمیت دولت ملی؛ بنابراین، این مقاله با بررسی این 3 نگرش فرضیه خود را حول محور این ادعا سازمان می دهد که به رغم همه فشارها و محدودیت هایی که در عملکرد حاکمیت دولت های ملی ایجاد شده است، اما این محدودیت ها نتوانسته است حاکمیت ملی کشورها را از بین ببرد، ولی توانسته است گستره مفهومی و قلمرویی حاکمیت ملی را دچار تحول سازد.

حاکمیت، دولت ملی، دولت جهانی، واقع گرایان، تحول گرایان، جهان گرایان