رضا فراشبندی - دانشجوی دکتری گروه فلسفه تعلیم و تربیت، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
سید محمود مرتضوی هشترودی - استاد سطح عالی حوزه علمیه قم و دبیر علمی انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه
رضا غلامیان - دانشجوی دکتری تخصصی گروه علوم تربیتی، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی، لامرد، ایران
فاطمه گشمردی - کارشناس ادبیات و علوم انسانی ، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

امام هشتم (ع) در مدت اقامت خود در ایران و خراسان، تلاش گسترده ای را برای ترقی فکر و اعتقادات مردم خراسان به عمل آوردند و با مناظره های علمی با اهل کتاب موجب اعتلا و ترقی معرفت و بینش دینی مردم این منطقه شد. هدف از انجام این مقاله عبارتند از : بررسی تاریخ و نقش تمدن ساز حضور امام و شکل گیری تمدن شیعی در ایران چه اثراتی داشته است حضور امام رضا (ع) در ایران تا چه حد به رشد حوزه های علمی و گسترش تشیع در ایران کمک کرد هجرت امام رضا (ع) به ایران چه تاثیری بر فرهنگ اسلام شیعی و فرهنگ جهانی شیعه گذاشت این مقاله از نوع پژوهش های بنیادی بوده، با روش تحقیق کیفی مبتنی بر تحلیل محتوایی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به مطالعه ی تاثیر مهاجرت و حضور روحانی امام رضا (ع) در فرهنگ ایرانی – شیعی می پردازد . یافته ها نشان می دهد گسترش تشیع در ایران از برکت حضور امام رضا (ع) است. هجرت امام رضا (ع) به ایران سبب بروز تحرکات اجتماعی برای بنیانگذاری حکومت شیعی شد که در نهایت نیز به وسیله مرجعی مانند امام خمینی (ره) به موفقیت دست یافت و شیعه ، حکومت خود را برپا کرد . نتایج نشان می دهد حضور امام رضا (ع) موجب رشد و گسترش تشیع در خراسان شد ، به گونه ای که مشهد امام رضا (ع) به عنوان یکی از پایگاه های مهم تشیع در طول تاریخ مطرح شده و بر تاریخ ، فرهنگ ، هنر و اقتصاد ایران و تشیع تاثیر عمیقی گذاشت . از جمله برکات آن حضرت مهاجرت سادات و امامزادگان به ایران و جابه جایی مرز جغرافیای شیعه است . وقتی حضرت رضا (ع) به ایران تشریف آوردند ، تشیع را با خود جابه جا کردند و شیعه دارای کانون جغرافیایی شد . البته ممکن است این جریانات تصادفی به نظر بیاید ، ولی انسان بصیر و دارای فلسفه تاریخ اسلامی ، دقیقا یک جریان رو به پیش را مشاهده می کند ، تا جایی که امروزه می بینیم اسلام شیعی که اسلام ناب است ، به یکی از قطب های فرهنگی مهم و به یکی از کانون های تاثیرگذار در فرهنگ جهان تبدیل شده است ، به طوری که فرهنگ جهانی از شیعه الهام می گیرد .

مهاجرت ، فرهنگ ایرانی – شیعی، امام رضا (ع)