سقط جنین درمانی در فقه و حقوق اسلامی و بررسی چالشهای آن در جامعه اسلامی

هدف ازارایه این پژوهش،بررسی وتبیین مقوله سقط جنین درمانی درفقه اسلامی وبررسی چالشهای آن درجامعه اسلامی می باشد .روش : این مقاله بصورت اسنادی ،کتابخانه ای و مروری انجام شده است .یافته ها : سقط جنین درمانی به سقط تراپوتیک (درمانی) یا ختم بارداری، قبل از این که جنین توانایی ادامه حیات در خارج از بدن مادر را داشته باشد، به منظور محافظت از سلامت مادر یا به دلیل بیماری یا نقایص جنین اطلاق می گردد. بعضی از فقها گفته اند اگر قایل به جواز سقط جنین شویم، باید علل و اسباب ضروری بودن اسقاط جنین به طور قطع ثابت شود و نتایج مترتب بر آن یقینی و ملاک و مصلحتی که از آن استفاده می شود، اقوی از ملاک و مصلحت ممنوع بودن سقط باشد . اکثر فقهای اسلام، سقط جنین را در هر مرحله از تکون، در صورتی که دلیل موجهی برای آن وجود نداشته باشد ، حرام و غیر شرعی می دانند. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حرمت سقط در شرایطی منتفی بوده و باید از ضرر بزرگترجلوگیری کرد و اساس آن قاعده تقدم اهم بر مهم است. با مزاحمت جنین در رحم، دلیل متقنی وجود ندارد تا بتوان با استناد به آن، حق حیات را از مادر سلب نمود. در مزاحمت حیات جنین با ادامه حیات مادر، سقط جنین برای مادر مجاز خواهد بود . با قاعده نفی حرج ،حکم حرمت برداشته می شود و قاعده نفی حرج، بر همه احکام از جمله تقیه حکومت دارد . حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسیله مطلق نبوده و استثناء پذیر است . براساس قاعده نفی عسرو حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد.توجه به آموزه های دینی و فقه شیعه، تبیین کننده راه درست خواهد بود. قاعده عسر و حرج، لاضرر و اضطرار از قواعد ثانویه و حاکم بر قواعد اولیه (مانند ممنوعیت سقط) هستند. اگر چه وضع این قواعد به معنای سخت گیر نبودن شرع است، اما استفاده نادرست از آنها برای هر زیان یا سختی کوچک و بزرگی می تواند آثار اخروی و دنیوی عمیقی به بار آورد، به عنوان مثال باعث گسترش فحشا، و دیگر مشگلات شود.بحث ونتیجه گیری : حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسیله مطلق نبوده و استثناء پذیر است. براساس قاعده نفی عسرو حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد.توجه به آموزه های دینی و فقه شیعه، تبیین کننده راه درست خواهد بود . به طور کلی از منظر فقهای شیعی سقط جنین حرام و مطابق قانون مجازات اسلامی دارای مجازات می باشد. اکثریت فقهای شیعی، آزادی سقط جنین را فقط در مورد جنین های ناسالم و ناقص الخلقه و در موارد بسیار ضروری درمانی مجاز می شمارند و عده ای از فقهای شیعی سقط جنین های ناشی از روابط نامشروع را مجاز می دانند و آن را تحت شرایط مختلف با در نظر گرفتن مجازات های اسلامی و پرداخت دیه برای مراحل قبل و بعد از حلول روح در جنین به صورت متفاوت می پذیرند. سقط درمانی در قوانین ایران، حالتی است که ادامه حاملگی برای زن خطرناک و جان مادر به علت بیماری و ... در خطر باشد که قانونگذار تحت شرایطی خاص و با دریافت مجوز، آن را مجاز دانسته است.ضمن این که سقط جنین ناقص الخلقه موجب حرج مادر نیز در این محدوده قرار خواهد گرفت. با توجه به ضوابط قانونی سقط درمانی، امکان قطع دوران حاملگی برای جلوگیری از عوارض جسمانی یا روانی شدید زن، به خصوص درمورد جنین های ناشی از زنا و تجاوز به عنف، هنگامی که موجب عسر و حرج مادر باشد و به طور غیرمستقیم یابلندمدت جان او را تهدید نماید، پیش از ولوج روح و با احراز دقیق وضعیت، قابل اصلاح در قوانین فعلی است .

Keywords:

سقط درمانی , سقط جنین , فقه اسلامی , قاعده عسر و حرج , فقه شیعه , سقط تراپوتیک )درمانی( , حقوق جزایی