تشخیص سرایت در صدمات مسری حسب مواد 539 و 540 ق.م.ا برعهده کیست

سرایت یعنی صدمه یا آسیبی بر جسم دیگری وارد شود که این صدمه به مرور زمان گسترش پیدا کرده و موجب آسیب بزرگ تری شود. ماهیت سرایت و آثار آن از اهمیت وکاربرد ویژهای برای صدور حکم دردادگاه برخوردار است. حسب ماده 539 و 540 ق.م.ا بررسی نظریات فقهی،حقوقی و پزشکی درخصوص تشخیص و اجماع معنای سرایت در صدمات مسری نه تنها در تفسیربهتر قانون بلکه در جلوگیری از تشدد آرا محاکم قضایی و اجرای بهتر قانونن کمک کننده خواهد بود. در این خصو ص در ابتدا باید ماهیت سرایت مشخص گردد تا بتوان در خصوص سایر مسایل مربوط به سرایت اظهارنظر شود و در خصوص بحث ماهیت سرایت در بین فقها اختلاف نظر وجود دارد و به نظر میرسد در جرایم غیرعمد اختلاف نظر ندارند و معتقدند که سرایت هم غیرعمد است ولی در جرایم عمدی بین فقها و غیر مشهود اختلاف نظر است که در قانون مجازات مصوب سال 1392 از نظریه غیر مشهود تبعیت نکرده است و در این موارد فقها معتقدند سرایت مطلقا0 عمدی است و قصاص مطرح است. جنایت کوچکتر در بزرگتر مخفی می شود و جنایت بزرگتر اعمال می شود. به نظر میرسد فقها البته در باب غیر مشهود معتقدند باید تفضیل قایل شویم که ببینیم قصد سرایت داشته یا نه یا اینکه جنایت عادتا0 موجب تسری می شود در صورتی که عادتا0 مطلب تسری شود یا قصد سرایت باشد سرایت نیز عمدی محاسبه می شود و جایی با فتوا قصاص جنایت بزرگتر قایل می شوند و اگر قصد جنایت نباشد به قصاص جنایت اول و دیه جنایت ناشی از سرایت محکوم می شود. البته برخی از حقوقدانان معتقدند که بحث سرایت در مبحث دیه مطرح است که نباید با جنایاتی عمدی و قصاص اشتباه شود. در دیه اصل بر عدم تداخل است. در بحث اسباب و مسببات نیز اصل بر عدم تداخل مسببات است که یکی از مصادیق روشن آن در زمینه سرایت است. بنابراین در بحث سرایت رابطه علیت و تاثیر عوامل خارجی را مهم میدانند. اما برخی دیگر از حقوقدانان سرایت را یک بحث حقوقی و فقهی نمی دانند و این مسیله را پزشکی قانونی میدانند که باید کارشناسی کند و نظربدهد و این دسته در توجیح نظر خود عنوان مینمایند که قانونگذار به دنبال ارایه یک ضابطه است و یک فرمول رامی خواهد ارایه بدهد )مدل صدمات و تعداد صدمات( و وقتی صدمات متعدد و یک ضربه مطرح باشد ، بحث سرایت رابه عهده پزشکی قانونی می گذارد و این دسته از نظر حقوقی و فقهی معنای سرایت را همان معنای لغوی یعنی اثرکردن چیزی در چیزی دیگر میدانند که مفهوم خاصی را به همراه ندارد و یک اصطلاح یا تاسیس حقوقی فقی نیست و این دسته رابطه علت و معلول در سببیت را در تاثیر در رضایت داخل نمیدانند. دسته دیگری از حقوقدان و فقها در خصوص معنای سرایت در صدمات مسری عنوان میکنند که هر گاه حادثه رخ داده عمدی باشد و نوعا کشنده یا موجب قطع عضو یا آسیب بیشتر نباشد لیکن اتفاقا سرایت کند ، قانون گذار واژهاتفاق را عمدا آورده چون در بحث سرایت و مسیولیت مدنی اساسا سوء نیت و قصد را دخالت نمی دهند و از نظر این دسته مهم اینست که اولا محدوده عضو شناسایی شود که تشخیص پزشکی است و دوما فقها در سرایت بر کلمه عرفاتاکید دارند و معتقدند یک حقیقت عرفی است که می تواند عرف عام باشد یا خاص و واژه عرفا و عادتا در بحث سرایت باید مدنظر قرار گیرد و احتمالا شاید عرف عام منظور بوده است و مسیله سوم رابطه علت و معلولی است که در جنایت بعدی پزشک باید نظر بدهد که آیا جنایت قبلی لزوما سبب آن است یا خیر اما از منظر علم طب به نظر میرسد معنای سرایت گاه ساده است مثلا عفونت ناشی از زخم که منجر به فوت شده است و گاه پیچده است به عنوان مثال هم بحث عفونت بیمار مطرح است و هم قصور پزشکی و هم شرایط زمینه ای فرد که دارویی مصرف کرده یا نه و اقدامات درمانی را به موقع انجام داده باشد یا نه و ... و آیا رابطه علیت با عارضه ایجاد شده و در نتیجه تحت تاثیر چند عامل قرار می گیرد و در نتیجه در علم پزشکی ما با واژه عارضه روبرو هستیم که می تواند ساده یا پیچیده و به عبارتی شایع یا نادر باشد و گاه عوامل متعدد فردی و غیر فردی، بیمارستانی و خطای پزشکی در ایجاد آن مطرح است و مسیله اینست که آیا بحث سرایت مشمول زمان با واژه عارضه پزشکی در یک مسیر معنای موثر دارند مطالعه حاضر به بررسی نظریات فقهی،حقوقی و پزشکی درخصوص تشخیص معنای سرایت در صدمات مسری میپردازد.

Keywords:

سرایت , صدمات مسری , تشخیص , نظریات فقهی , حقوقی و پزشکی , قصور پزشکی , معنای سرایت