علی مزیدی شرف آبادی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد یزد
طوبی مزیدی - دانشجوی کارشناسی حقوق دانشگاه یزد

یکی از مسایل مربوط به جنایات، مساله ی سرایت و تداخل در جنایات می باشد که در قانون مجازات اسلامی درمواد 296 تا 300 و نیز مواد دیگری از این قانون بدان اشاره شده است. در فقه نیز از سرایت و تداخل با عناوین مختلفی از جمله تداخل اسباب و تداخل دیات وتداخل جنایات مباحثی مطرح شده است منظور از تداخل اسباب یعنی وجود چند سبب در مورد انجام یک عمل واجب است،سرایت وضعیتی است که صدمه یا آسیبی بر جسم دیگری وارد شود و به مرور زمان این صدمه گسترش پیدا کرده و موجب صدمه بیشتر به همان عضو یا عضو دیگر یا نفس مجنی علیه شود. توجه به این امردر صدور حکم دادگاه واجد اهمیت زیادی است.البته این که سرایت در جرایم عمدی اتفاق افتد یا در جرایم غیر عمدی، در حکم قضیه متفاوت است در مورد اخیر، راجع به ماهیت سرایت بین فقها اختلاف نظر وجود ندارد و همگی سرایت را غیر عمد میدانند. اما در جرایم عمدی در رابطه با ماهیت سرایت، بین مشهور فقها و غیر مشهور اختلاف عقیده وجود دارد. مشهور فقها، سرایت ناشی از جنایت عمدی رامطلقا0، عمد محسوب کرده وجانی را مستحق قصاص میدانند و معتقدند در این صورت قصاص جنایت کوچکتر در قصاص جنایت بزرگتر تداخل میکند. درحالیکه غیر مشهور معتقدند که در این زمینه باید قایل به تفصیل شد؛ اگر قصد سرایت جنایت وجود داشته باشد یا جنایت عادتا0 سرایت کند، سرایت عمدی محسوب شده و جانی تنها به قصاص جنایت بزرگتر محکوم میشود و درصورتیکه سرایت اتفاقی باشد. مرتکب هم به قصاص جنایت اولیه هم به دیه جنایت ناشی از سرایت محکوم میشود. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از قول غیر مشهور تبعیت کرده و مقرر کرده است که اگر کسی،عمدا0 جنایتی بر دیگری وارد کند و این جنایت سرایت کرده و منجر به آسیب بزرگتری شود چنانچه جنایت واقع شده مشمول تعریف جنایات عمدی باشد، جنایت، عمدی محسوب میشود، در غیر این صورت، جنایت، شبهعمدی است و مرتکب علاوه بر قصاص جنایت اولیه به پرداخت دیه جنایت بزرگتر نیز محکوم میشود،هدف ازاجرای این تحقیق تبیین ماهیت سرایت درفقه وحقوق با روش توصیفی تحلیلی است.این تحقیق شامل موضوع شناسی سرایت، – بررسی احکام فقهای متقدم تا معاصر، بررسی مواد قانونی در موضوع و ارایه پیشنهاد در جهت تکمیل مواد قانونی می باشد.

سرایت، جنایت، قتل، قطع عضو، جرح . سبب، مباشر