افشین تکدستان - عضو هیئت علمی گروه بهداشت محیط دانشکده بهداشت اهواز و دانشجوی دکترا م
طاهر شهریاری - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی بیرجند

آلوده شدن خاک و گیاهان بوسیله فلزات سنگین بطور جامع و گسترده ای در کشورهای مختلف جهان مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.فلزات سنگین بطور طبیعی در خاک به میزان بسیار کم یافت می شوند با این وجود ممکن است از طریق احتراق سوختهای فسیلی، پسابهای شهری و صنعتی، لجن فاضلاب و کودهای شیمیایی وارد خاک شده و بدین طریق باعث آلودگی خاک و گیاهان منطقه شوند. فلزاتی همچون .Ni.Cr.Pb.Cu.Cd Asدارای خطرات جدی برای گیاهان می باشند. این فلزات توسط خاک جذب شده و سبب آلودگی زمینهای کشاورزی می شود و نهایتاً وارد چرخه خاک – گیاه – حیوان و انسان شده و ممکن است به حد آستانه سمی برای گیاه و حیوان و انسان برسد. در این تحقیق از سبزیجات خوراکی همچون تربچه، کرفس، شاهی و تره که در اطراف اصفهان کاشته می شوند نمونه هایی برداشته شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه و طی مراحل مقدماتی و آماده سازی توسط دستگاه هاضمHach company mode 23130-20-21 بوسیله اسید هضم شدند و در نهایت بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی مطابق با روش استاندارد متد میزان سرب، کادمیوم، کرم و ارسنیک در هر نمونه اندازه گیری شد. نتایج حاصل از آزمون نشان داد که میانگین غلظت سرب در تربچه، کرفس، شاهی و تره به ترتیب 225، 170، 155، 190 ، میکروگرم به ازای هر گرم از نمونه سبزی بود که بیش از مقدار معمول در بافت گیاه می باشد. میانگین غلظت کادمیوم در تربچه، کرفس، شاهی و تره به ترتیب 21، 22/8، 19/2 و 14 میکروگرم به ازای هر گرم نمونه سبزی بود که بیش از مقدار معمول در بافت گیاه می باشد. میانگین غلظت کرم در تربچه، کرفس، شاهی و تره 2/5 میکروگرم به ازای هر گرم از نمونه سبزی بود که بیش از مقدار معمول است. اما میانگین غلظت ارسنیک در تربچه، کرفس، شاهی و تره به ترتیب 3/15، 2/4 ، 4/75 و 4/2 میکروگرم به ازای هر گرم نمونه سبزی بود که از مقدار معمول آن کمتر بود. این مهم بعلت مصرف پسابهای شهری و صنعتی، لجن فاضلاب، رودخانه آلوده زاینده رود جهت آبیاری سبزیجات و همچنین آلودگی طبیعی خاک، مصرف کودهای شیمایی و احتراق سوختهای فسیلی می باشد.

فلزات سنگین- سبزیجات خوراکی- جذب اتمی-محیط زیست