شهریار ناسخیان - دکتری مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، استاد تمام دانشگاه هنر
سیما زیبایی - کارشناسی ارشد مرمت و احیای ابنیه و بافت های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان

انسان از زمانی که زندگی یکجا نشینی را آغاز کرده و برای خود اقدام به ایجاد سرپناهی نمود، به این ترتیب هسته اولیه شکل گیری فضای ورودی از خانه ها آغاز گردیده و طی گذر زمان و سیر پیشرفت، تکامل و شکل گیری بناهای گوناگون مورد نیاز بشر، سبب پدید آمدن المان ها و عناصر معماری و تزیینی گوناگون در این بخش مهم و در واقع اولین عنصر ملموس یک ساختار معماری به نام فضای ورودی گردید، که براساس نوع بنا، کارکرد، اهمیت و منزلت و محل و موقعیت قرارگیری در طول تاریخ معماری ایرانی دارای اشکال، فرم ها مخصوص به خود و وظایفی گوناگون می باشد، که یکی از آنها معرفی کلیت، کارکرد بنا، اهمیت، ماهیت، پیشینه و تاثیرگذاری در شکل گیری آن فضای معماری می باشد، که دراین زمینه تحقیقات و مطالعات لازم انجام نشده است، پیامد آن ناشناخته بودن، عدم توجه، کم اهمیت تلقی نمودن، رها کردن، آسیب دیدگی، دخل و تصرف های غیراصولی و از بین رفتن تدریجی این میراث ارزشمند و چهره اصیل معماری ایرانی گردیده است، یکی از نمونه های ارزشمند میراث معماری، تاریخی و علمی ایران فضای ورودی و سردر باشکوه مجموعه تاریخی سرهنگ آباد، که به سبب عدم شناخت و پی بردن به ارزش و اهمیت آن سالیان متمادی به حال خود رها شده و بسیار آسیب دیده و در معرض خطر ویرانی قطعی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش مطالعه و بررسی شواهد و مقایسه تطبیقی و هدف این پژوهش معرفی و شناخت انواع فضاهای ورودی، اهمیت، تاثیرگذاری و تاثیر پذیری آن با هدف آغاز حرکتی برای معرفی، شناخت، ثبت، مستندنگاری، نجات بخشی، حفاظت و احیا این اندک میراث باقی مانده هنری و معماری ایرانی می باشد.

فضای ورودی، انواع فضای ورودی، مجموعه تاریخی سرهنگ آباد، اجزای تشکیل دهنده فضای ورودی