فریده فتحعلیان - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آبیاری و زهکشی, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شه
سیدحسن طباطبائی - استادیار گروه مهندسی آب, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهرکرد
پیام نجفی - استادیار گروه خاکشناسی, دانشکده کشاورزی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد خورا

برنامه‌‌ریزی آبیاری بدون داشتن اطلاعات کافی از تبخیر و تعرق پتانسیل امکان‌‌پذیر نمی‌‌باشد. در همین راستا تحقیقات متعددی صورت گرفته است. از طرفی تهیه داده‌‌های تبخیر و تعرق پتانسیل بر اساس اندازه‌‌گیری مستقیم لایسیمتری کاری پرهزینه, دشوار و زمان‌‌بر می باشد, لذا متخصصین به استفاده از مدل‌های ارائه شده برای تخمین تبخیر و تعرق روی آورده‌‌اند و مدل‌های بسیاری توسعه داده شده‌‌اند. هدف این تحقیق, تعیین انطباق مدل جدید استاندارد ASCE با توجه به داده های لایسیمتری برای تخمین تبخیر و تعرق مرجع در شهرستان شهرکرد می باشد. به همین منظور از داده های لایسیمتری مرکز تحقیقات کشاورزی شهرکرد در سال 1996 استفاده گردید. اطلاعات و آمار هواشناسی مورد نیاز نیز از پایگاه داده های هواشناسی سازمان هواشناسی کشور استخراج شد. با استفاده از نرم افزار REF-ET، مقادیر تبخیر و تعرق ماهانه برای چهار روش استاندارد شده پنمن-مانتیس-فائو, هارگریوز-سامانی، بلانی-کریدل-فائو و محاسبه گردید. نتایج نشان داد که روش استاندارد شده پنمن-مانتیس-فائو بیشترین میزان خطا را داشته و تبخیر و تعرق مرجع را در حدود 42 درصد کمتر از مقدار واقعی برآورد می کند. در این میان روش هارگریوز-سامانی با 1 درصد تخمین کمتر, بهترین انطباق را با داده‌‌های لایسیمتری نشان داده است. همچنین روش بلانی-کریدل-فائو و روش هارگریوز نیز با 29 درصد تخمین کمتر نسبت به روش لایسیمتری, درجه بعدی را برای تخمین داده‌‌ها به خود اختصاص داده است. بر اساس نتایج این تحقیق, در شهرستان شهرکرد اگر برنامه‌‌ریزی بر اساس روش پنمن مانتیث فائو صورت گیرد، ناخواسته گیاه با مسئله کم آبیاری و تنش آبی مواجه می‌‌شود. لذا توصیه می‌گردد با توجه به فراگیر شدن این روش در سطح دنیا, روش مذکور برای شهرستان شهرکرد در قالب یک طرح تحقیقاتی کالیبره گردد.

تبخیر و تعرق پتانسیل, لایسیمتر, روش استاندارد شده پنمن-مانتیس-فائو و شهرکرد