حسین صارمی - استادیار گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

نیاز به محصولات کشاورزی در جهان و کشور ما روز افزون است. آفات و بیماریهای گیاهی خسارت عمده ای به این محصولات وارد می نمایند و برای جلوگیری و کاهش این خسارت روشهای مختلفی بکار می رود. یکی از عمومی ترین روش، در کشورهای مختلف خصوصا کشورهای در حال توسعه و ایران استفاده از سموم شیمیایی می باشد،گرچه نظر به اثرات منفی آنها در محیط زیست(بویژه آفت کش ها)، محققین دنیا، کاهش مصرف سموم را توصیه می نمایند. اخیرا نیز بیش از 100 نماینده از کشورهای مختلف در کنوانسیون آلاینده های زیست محیطی به خطرات ناشی از سموم و کاهش و توقف مصرف بعضی از آنها تاکید نمودند. با توجه به اهمیت بهداشت محیط زیست و سلامت انسان تحقیقات زیادی در رابطه با کاهش استفاده از سموم و افزایش مبارزه بیولوژیکی انجام شده است.البته به علت محدودیت های تحقیق- اقتصادی و اجتماعی در جهان سوم و کشور ما این روش توسعه زیادی نداشته است ولی با توجه به اهمیت وضرورت آن، تحقیقات در حال گسترش است. بعضی از محققین در کشور نیز نتایج خوبی بدست آورده اند و شرکت هایی نیز در تولید عوامل کنترل بیولوژیک اقدامانی نموده اند. برای کنترل حشرات(Bt.H Nerticillin) و برای کنترل قارچهاTrichodermin و برای کنترل علف های هرز Fusarin معرفی شده است. کشورهای توسعه یافته نیز بصورت وسیع تری از باکتریها (Bacillus spp) و قارچهای مختلف(Beauveria ، Totrichum collemetariziumو Trichoderma) استفاده می نمایند. در کشور ما جهت گیری به سمت کاهش سموم و توسعه کنترل بیولوژیک می باشد و خصوصا در سالهای اخیر از مصرف 60 میلیون کیلو در سال به مصرف 25 میلیون کیلو رسیده ایم. در این مقاله با توجه به اهمیت موضوع، تجربیات متعدد و شرکت در کنفرانس های جهانی (کانادا، انگلستان، نیوزیلند، استرالیا) به اثرات منفی سموم در طبیعت و ضرورت کاهش آن و توسعه استفاده از قارچها در کنترل بیولوژیک پرداخته می شود.