محمودرضا انوری - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران
منیژه قلی زاده - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران
علی اصغر خراسانی نژاد - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران

امروزه عمدتا شهرها و جوامع سکونتگاهی در مکانهایی ایجاد یا بنا شدهاند که به لحاظ مخاطرات طبیعی در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفتهای تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسان ساخت هستند. نگاهی که تاکنون در مدیریت سوانح و مدیریت شهری وجود داشته، بیشتر نگاه مقابله ای و کاهش مخاطرات بوده است. در این میان، مفهوم تاب آوری، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجه ه با ناشناخته ها و عدم قطعیتها به کار برده میشود. در این راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاب آوری کالبدی سکونتگاه های شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر ریزگردها در شهر زاهدان است، روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای SPSS و Expert choice و مدل ویکور فازی استفاده شد. نتایج آزمون T تک نمونهای نشان داد، در تمامی شاخص های تاب آوری کالبدی مطرح شده، میانگین به دست آمده بالاتر از حد میانه عدد 3 میباشد، نتایج نشان دهنده میزان تاب آوری بالای سکونتگاه های شهری در برابر ریزگردها میباشد. همچنین جهت بررسی و رتبهبندی مهمترین شاخصهای مربوط به تابآوری کالبدی با تاکید بر ریزگردها از دید متخصصین از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نتایج نشان داد، در بین شاخصهای مورد نظر، به ترتیب کیفیت جاده با وزن 0/318 و کیفیت لوله های ساختمانی با وزن 0/120، بالاترین و پایین ترین وزنها را به خود اختصاص دادهاند. در ادامه جهت رتبه بندی نواحی پنج گانه شهر زاهدان بر اساس تاب آوری کالبدی سکونتگاه های شهری در مقابل ریزگردها از مدل ویکور فازی استفاده شد، نتایج نشان داد، در بین نواحی پنجگانه شهری زاهدان مورد نظر، ناحیه یک با Q به دست آمده0/589 و ناحیه پنجم با Q به دست آمده 0/056، بالاترین و پایینترین رتبه ها را به خود اختصاص دادهاند.

تاب آوری کالبدی، سکونتگاه های شهری، ریزگردها، شهر زاهدان