وحید ذات اکرم - کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی
علی زمانی فرد - استادیار دانشگاه هنر تهران

ایران جز کشورهای لرزهخیز جهان به لحاظ میزان زمین لرزه های روی داده میباشد، از اینرو تمامی ساختمانها نیاز به اجرای اصولی و ضد زلزله دارند. این موضوع در نواحی شهری با ضوابط جدیتری روبه رو و نظارت بیشتری بر آن حاکم است. اما در مورد مسکن روستایی فقدان توجه به اصول ساخت بناها و توجه به خطرات در کمین آن ها، نبود آیین نامه کارآمد جهت ساخت، استحکام بخشی و کلا ضوابط اجرایی این ساختمانها باعث شده است که بیشتر تلفات زمین لرزه های بزرگ ایران ، متوجه همین مسکن های روستایی باشد. در این بین با توجه به کثرت ابنیه خشتی روستایی به علت مساحت قابل توجه مناطق دارای اقلیم گرم و خشک در کشور، به نظر میرسد چالش مذکور در مورد این بناها نسبت به بناهای سنگی و چوبی جدیتر است و جان انسانهای بیشتری را تهدید میکند. از طرف دیگر با توجه به گسترش بومگردی در سالهای اخیر و اهمیت حفاظت از میراث معماری بومی کشور و سنتهای مرتبط با آن، نگرش به ارتقای عملکرد لرزه ای ساختمانهای خشتی روستایی بایستی فراتر رود. پژوهش پیشرو قصد دارد ناکارآمدیهای اجرایی سازهای در مورد این بناها را با ارایه رهنمودهایی کاهش دهد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی است. نتایج نشان می-دهد که در صورت آموزش افراد بومی و کاربست برخی راهکارهای ساده در ساخت ابنیه خشتی، میتوان به صورت قابل توجهی ریسک آسیب های لرزهای مرتبط با آنها را کاهش داد.

مسکن روستایی، ابنیه خشتی، زلزله، مرمت، مقاوم سازی