اثرات کم آبیاری بر اجزای عملکرد ذرت علوفه ای با سیستم آبیاری قطره ای - نواری در منطقه شهرکرد ( رابطه آب- عملکرد)

این پژوهش به منظور بررسی اثرات کم آبیاری بر اجزای عملکرد ذرت علوفه‌ای و یافتن توابع تولید آب- عملکرد در سیستم آبیاری قطره‌ای- نواری به روش کود- آبیاری انجام شد. آزمایش‌ در خاکی با بافت سطحی رسی سیلتی و در قالب طرح کرتهای خرد شده کاملاً تصادفی با دو فاکتور مقدار آب آبیاری در چهار سطح و مقدار کود شیمیایی در پنج سطح و سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل چهار سطح آبیاریI1، I2، I3 و I4 (60 ، 80 ، 100 و120 درصد نیاز آبی محاسبه شده با روش کمبود رطوبتی) بود. تیمارهای کودی شامل پنج سطح کودی F0، F1، F2، F3 و F4 ( شاهد، 60، 80 ، 100 ، و120 درصد ترکیب کودی توصیه‌ شده ) بود. ترکیب کودی توصیه شده برای ذرت علوفه‌ای، بر اساس نتیجه تجزیه خاک به صورت 500 کیلوگرم اوره، 50 کیلوگرم کلرور پتاسیم، 100 کیلوگرم فسفات دی آمونیم، 40 کیلوگرم سولفات آهن، 40 کیلوگرم سولفات منگنز، 75 کیلوگرم سولفات روی، 20 کیلوگرم سولفات مس، و 20 کیلوگرم اسید بوریک در هکتار بود.برای این آزمایش، سیستم آبیاری قطره‌ای- نواری طراحی و اجرا گردید. از نوارهای آبیاری با مشخصات فنیAJCT دارای ارقام 450- 30 – 07 –5/16 که آبدهی آن برای 100 متر طول 450 لیتر در ساعت، فاصله خروجی‌ها 30 سانتیمتر، ضخامت آن 175/0 میلیمتر و قطر داخلی آن 5/16 میلیمتر بود استفاده شد. در این سیستم برای کنترل و اندازه‌گیری میزان آب و کود در محل اتصال منیفلدها به لوله نیمه اصلی از کنتورهای حجمی 5/0 اینچ استفاده گردید. برای تعیین توابع آب- اجزای عملکرد، مقدار آب مصرفی توسط گیاه در هر تیمار آبیاری از طریق اندازه‌گیری اجزای بیلان آب محاسبه گردید. همچنین با انداز‌ه‌گیری مقدار عملکرد مرطوب هر یک از اجزای گیاه و تعیین درصد رطوبت آن، مقدار ماده خشک هر یک از اجزای گیاه محاسبه گردید. برای تعیین توابع آب- اجزای عملکرد از انواع توابع با شکل‌های مختلف مانند خطی ساده، درجه دوم، نمایی، خطی- لگاریتمی و متعالی بر اساس میانگین عملکرد و مقدار آب مصرفی گیاه استفاده شد. بدین منظور بر اساس مقدار آب مصرفی و ماده خشک اجزای عملکرد روابط رگرسیونی جهت تعیین توابع تولید آب- عملکرد برازش داده شد. سپس، بر اساس معیار خوبی برازش و معنی دار شدن بهترین فرم، تابعی انتخاب و محاسبات و تحلیل نتایج بر اساس این تابع انجام گرفت. بر پایه نتایج بدست آمده، عملکرد ذرت علوفه‌ای به طوری معنی‌دار در سطح آماری یک درصد تحت تأثیر آب و کود مصرفی و نیز اثرات متقابل آنها قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد ماده خشک، زیست توده، عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب در تیمار آبیاری کامل و کمترین عملکرد در تیمار با تنش آبیاری بیشتر بدست آمد. نتایج آزمایشات نشان داد بیشترین عملکرد ماده خشک و زیست توده در تیمار 120 درصد آبیاری بدست می‌آید. لیکن، اختلاف آن با تیمار 100 درصد آبیاری در سطح یک درصد معنی‌دار نبود. توابع تولید آب- اجزای عملکرد ذرت علوفه‌ای به صورت خطی ساده بهترین توابع برازش داده شده بودند. ضریب تعیین(R2) این توابع به ترتیب 82/0، 83/0، 92/0 و86/0 برای ساقه، برگ، دانه و کل ماده خشک بدست آمد. فاکتور پاسخ عملکرد ذرت علوفه‌ای ( ky) برای کل ماده خشک، برگ، دانه و ساقه به ترتیب 30/1، 70/0، 67/1 و 43/1 با ضریب تعیین (R2) 81/0، 77/0، 86/0 و 79/0 بدست آمد. فاکتور پاسخ اجزای عملکرد نشان داد که برگ، کمترین و دانه، بیشترین حساسیت را نسبت به کاهش مصرف آب از خود نشان می‌دهند.

Keywords:

آبیاری قطره‌ای- نواری , ذرت علوفه‌ای , رابطه آب- عملکرد , فاکتور عکس العمل گیاه , کود- آبیاری