سیدمهدی مداحی - استادیار، معماری، عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه خاوران مشهد
مهشید بابایی ماهانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری مشهد

جنبه ای از ساختمان که بایستی در درجه اول برای کاهش مصرف انرژی ساختمانها مورد توجه واقع گردد، جنبه معماریاست. معماری ساختمانهای تاریخی ایران که معماری مسکونی از زیرمجموعه های آن است از ارزش مطالعاتی بسیاریبرخوردار است. هدف الگو گرفتن از جنبه های معماری مرتبط با کاهش مصرف انرژی در خانه های تاریخی مشهد و ارایهراهکارهایی جهت مکانیابی و سازماندهی فضاهای داخلی مسکن بر مبنای بهینه سازی مصرف انرژی، برای طراحیآپارتمان های امروزی است. با وجود تخریب تعداد بسیاری از خانه های ارزشمند تاریخی مشهد در این پژوهش تلاش شدهاست 6 خانه دوره قاجار و 6 خانه دوره پهلوی در شهر مشهد مطالعه، تحلیل و معرفی شوند. در ادامه با شبیه سازی رایانهای و مستند سازی خانه اردکانی مربوط به دوره قاجار و خانه احمدیان مربوط به دوره پهلوی در نرم افزار دیزاین بیلدر،میزان مصرف انرژی و شاخص آسایش حرراتی این دو خانه به دست آمد. جنبه های معماری مطالعه شده در این پژوهشعبارتند از کشیدگی ساختمان، جهت گیری پنجره ها، درصد مساحت پنجره ها نسبت به مساحت دیوار و کف، تعدادطبقات، هندسه فضاها و منطقه بندی دمایی فضاهای داخلی. براساس یافته های پژوهش شکل مربع برای پلان خانه حالتایده آل میباشد. بعد از آن ساختمان با کشیدگی شمال شرقی به جنوب غربی و کشیدگی شرق به غرب نیز مناسبمیباشد. از نظر تعداد طبقات سه طبقه مناسب است. در مورد هندسه فضاهای داخلی شکل مربع و شکل مستطیل که ازطول نور می گیرد بهترین حالت است. جهت گیری باید به سمت جنوب و جنوب غربی باشد. بیشترین مساحت پنجره هابه ترتیب باید متعلق به سمت جنوب و جنوب غربی و شمال و شمال شرقی باشد. پلان خانه باید از نظر دمایی منطقهبندی شود و فضاهای با دمای مشابه در کنار هم قرار گیرند.

خانه های تاریخی، آپارتمان های امروزی، معماری انرژی کارا، نرم افزار دیزاین بیلدر