محمدجواد احمدی لاهیجانی - دانش آموخته دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد
هادی پیرسته انوشه - استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

پیش بینی ها نشان می دهد که تا سال 2030 عملکرد بیشتر محصولات کشاورزی به دلالیل مختلفی کاهش خواهد یافت. تغییرات اقلیمی با افزایش دما و تشدید تبخیر و تعرق، کاهش بارش و آبشویی خاک و آلودگی آب های زیرزمینی موجب افزایش شوری خاک به ویژه در عرض های جغرافیایی بالا می گردد. شورزی ها گیاهان امیدبخشی برای آینده کشاورزی جهان در شرایط تغییر اقلیم خواهند بود، زیرا این گیاهان می توانند چرخه زندگی خود را در غلظت های زیاد نمک کامل کنند و افزایش دی اکسیدکربن می تواند موجب افزایش بیشتر تحمل شوری شورزی های سه کربنه و افزایش دما موجب افزایش تولید شورزی های چهارکربنه شود. نتایج متفاوتی در مورد تاثیر تغییر اقلیم بر گیاهان شورزی مشاهده شده است. به عنوان مثال افزایش دی اکسیدکربن موجب افزایش تحمل به شوری کاهش اثرات اکسیداتیو در گیاه سه کربنه Aster tripolium شد. یا افزایش دی اکسیدکربن موجب تحریک رشد گیاه شورزی چهارکربنه Spartina densiflora گردید که عمدتا به دلیل سطح برگ بیشتر و بهبود روابط آبی بود. همچنین، افزایش غلظت دی اکسیدکربن موجب افزایش تحمل به شوری گیاه Avicennia germinans شد. گیاه شورزی چهارکربنه Atriplex centralasiatica سرعت فتوسنتز بالاتر و کارایی بیشتر فتوسیستم II در شرایط دماهای بالا از خود نشان داد. به طور کلی، به نظر می رسد رشد گیاهان شورزی در شرایط تغییرات اقلیم شامل افزایش شوری، دما و غلظت دی اکسیداکربن و کاهش منابع آبی نسبت به گیاهان غیرشورزی بیشتر خواهد بود. همچنین افزایش دی اکسیدکربن و دما می تواند موجب بهبود تحمل به تنش شوری شورزی ها شود.

دما، دی اکسیدکربن، شورورزی، شوری