ملیکا ناظمی - استادیار پژوهش، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
هادی غفاری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران

اسفنج ها فراوان ترین و متنوع ترین جانداران بسترهای سخت دریایی؛ صخره های مرجانی، صخره ها و غارها می باشند. شرایط زیستی و اکوسیستم دریایی آنها را بر آن داشته است تا به منظور ادامه حیات و رقابت در بقا ترکیبات طبیعی را سنتز نمایند و اسفنج ها را به یکی از منابع غنی تولیدکننده متابولیت های ثانویه و ترکیبات شیمیایی با خواص فعال زیستی تبدیل نماید. متابولیت های ثانویه در اسفنج ها دارای خواص درمانی ضدسرطانی،سیتوتوکسیک، ضدباکتریایی، ضدقارچ، ضدویروسی، ضد مالاریا، ضد التهابی , ... می باشند. در این بررسی علمی به بررسی خواص زیستی اسفنج ها به ویژه گونه های متعلق به آب های شمالی خلیج فارس پرداخته شده است. همان طور که نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد در کشورهای پیشرفته از ترکیبات طبیعی تولید شده اسفنج ها به عنوان دارو استفاده می گردد. هرچند مطالعات انجام شده روی نمونه های تهیه شده از آب های خلیج فارس ودریای عمان بسیار محدود است، اما بررسی بسیاری از گونه های نشان می دهد که پتانسیل دارویی آن ها با خواص ضد میکروبی و سیتوتوکسیک و ضد سرطان بسیار حایز اهمیت است و با شناسایی مولکول های موثره می توان گام های موثری در تولید داروهای طبیعی از اسفنج ها برداشت.

اسفنج، ترکیبات طبیعی، خواص زیستی، خلیج فارس