سهند آذر - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی و آمایش سرزمین دانشگاه ارومیه

مناطق مرزی، از نقاط حساس و استراتژیک کشور به شمار میروند. طبیعت منزوی و غیر حاصل خیز مناطق مرزی، به خصوص در عرصه های کوهستانی و بیابانی ایران، پیوسته به دلیل فقدان رفاه و نبود انگیزه های لازم برای زندگی، زمینه ساز مشکلات سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای دولت های وقت بوده است، و پیامدهای نامطلوبی هم چون محرومیت شدید و حاشیه بودن این مناطق و قرار نگرفتن آنها در مسیر امواج آمایشی توسعه کشور است. ناتوانایی های بالقوه درتولید، فقدان اشتغال، نازل بودن درآمد و عدم دسترسی به نیازهای اولیه، عمده ترین مشخصه اقتصادی اجتماعی این مناطق -است که زمینه را برای معضلات و نا به سامانی هایی چون مهاجرت، قاچاق کالا، شورش و ناامنی در این مناطق فراهم آورده است . استان آذربایجان غربی نیز که در شمال غرب کشور ایران واقع شده به دلیل همجواری با کشورهای مختلف موقعیت ویژهای دارد کما اینکه این استان با داشتن بازار چه هایی مانند سرو، ماکو، بازرگان، سردشت و پیرانشهر از استان های مستعد توسعه فضایی تحت تاثیر بازارچه های مرزی میباشد. نتایج حاصل از جوابگویی متخصصین به سوالات پرسشنامه محقق ساخت وتجزیه به دست آمده از مدل تحلیل شبکه ANP نشان میدهد، که شاخص های توسعه فضایی به روال زیر از نقش بازارچه های مرزی تاثیر میپذیرند: به ترتیب شاخص اقتصادی با اثر مستقیم و مثبت 0.242 شاخص اجتماعی با مقدار 0.173 شاخص فرهنگی با مقدار 0.106 و شاخص کارکردی با مقدار 0.88 شاخص حمل و نقل با مقدار اثر مستقیم و مثبت 0.32 و شاخص کالبدی با اثر مستقیم با مقدار به دست آمده 0.23به ترتیب از لحاظ تحلیل شبکه در اولویت قرار میگیرند و از نقش بازارچه های مرزی تاثیر میپذیرند. وتوسعه فضایی را بسط میدهند.

استان آذربایجان غربی، بازارچه های مرزی، توسعه فضایی، مناطق مرزی، روش تحلیل