حسین ملتفت - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز
رسول غرباوی - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر مرز سیاسی-جغرافیایی بر سبک زندگی عشایری (مقایسه عشایر مرزی عرب خوزستان و جنوب عراق) میباشد، مقاله حاضر با استفاده از روش تاریخی-تطبیقی و نظریه های مرتبط با زندگی قبیله ای، مرز و سبک زندگی به بررسی تاثیر مرز سیاسی-جغرافیایی بر سبک زندگی عشایری پرداخته است. بررسیها نشان میدهند، بدلیل جلگه ای بودن خوزستان و وفور مواد غذایی که ناشی از رسوب گذاری رودخانه هاست و همچنین فقدان زمین ها و مرزهای صحرایی، عشایر مرزی عرب خوزستان عشایری یک جانشین ونسبتا آرام که شغل بیشتر آنها کشاورزی است. بعلاوه شکل گیری یک حکومت مرکزی و مرز سیاسی قوی در دوران حکومت پهلوی و کم رنگ کردن نقش عشایر در امور سیاسی، باعث شد که بعضی از سنن عشیره و قدرت آن در برخی حوزه ها تضعیف شود، به صورتی که امروزه در میان عشایر عرب خوزستان شیخ قدرت اولیه خود را از دست داده و جز در بعضی موارد؛ نقش تشریفاتی پیدا کرده و همچنین بیرق به عنوان مهمترین نماد عشیره در بین برخی عشایر حذف شده است. اما در عراق بدلیل وجود زمین ها و مرز صحرایی در غرب آن و زمین شبه صحرایی مابین دجله و فرات و جنگ همیشگی میان قبایل بادیه نشین و قبایل یک جانشین، عشایر عراق، عشایری خشن و جنگجو به بار آمدهاند.

مرز، مرزنشینی، عشیره، سبک زندگی، خوزستان، عراق