رابطه بین تشعشع خالص با تغییرات کاربری اراضی در مناطق خشک

یکی از مهمترین تاثیراتی که تغییرات تشعشع خورشیدی بر سطح زمین بر جای می گذارند، تاثیر بر نوع و میزان پوشش گیاهی موجود بر سطح زمین است. پوششهای گیاهی زمین از دیرباز نقش اساسی در پیدایش و تکوین حیات در گستره زمین داشتهاند. کاهش و یا نبود پوشش گیاهی بر روی سطح زمین که از آن به عنوان تغییرات کاربری اراضی یاد میشود، می تواند عاملی تهدیدکننده برای حیات زمین بوده و نتایج ناخوشایندی همچون افزایش درجه حرارت، تخریب اکوسیستم و افزایش آلودگی محیطی را بدنبال داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی میزان تشعشع خالص خورشید در کاربری های مختلف اراضی در سطح استان یزد با وسعت تقریبی 7/5 میلیون هکتار انجام شد. به این منظور، 58 تصویر ماهواره ای مودیس برای استخراج مقادیر عددی تشعشع خالص خورشیدی در طول سال های 2000 تا 2014 میلادی استفاده و تغییرات آن به صورت فصلی و به تفکیک کاربریهای کشاورزی و مرتعی استان یزد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. تحلیل واریانس یکطرفه بین گروهی برای بررسی میزان تابش خالص در فصول مختلف انجام گردید. از نظر آماری تفاوت معنی داری در میزان تابش خالص در فصول مختلف هم در اراضی کشاورزی (p=0.00; F(3)=254.5) و هم در اراضی مرتعی (p=0.00; F(3)=226.4) وجود داشت. مقایسه های تعقیبی با استفاده از آزمون توکی حاکی از آن است که میانگین تابش خالص برای فصول مختلف نسبت به یکدیگر تفاوت معنی داری در سطح 95 درصد را داشته اند.

Keywords:

تشعشع خالص , مدل , ArcGIS , سنحش از دور , استان یزد