لیلا وطنی - دانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
سیدسعید شمسی - همکار تحقیق. شرکت چوب و کاغذ مازندران

پوشش گیاهی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تاثیر میگذارد و این خصوصیات در ارزیابی کیفیت خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مهمترین عملکردهای خاک در شرایط تغییر اقلیم، ترسیب و ذخیره عناصری چون کربن و نیتروژن است که به عنوان منبع عمده گازهای گلخانه ای محسوب میشوند بر همین اساس ارزیابی میزان ذخایر این عناصر در خاک توده های جنگلی از ضروریات است. تحقیق حاضر در دو توده دست کاشت با گونه های زبان گنجشک و زربین انجام شد. جهت بررسی خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک، تعداد 8 نمونه خاک در هر توده دست کاشت از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. برای بررسی اثر نوع گونه بر ویژگیها و توان ذخیره کربن و نیتروژن خاک ، تجزیه واریانس دو طرفه انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که نوع گونه ه ای دست کاشت به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای اثرگذار بر میزان ذخیره کربن و نیتروژن خاک میباشد. میزان ذخیره کربن در هر هکتار از توده های زبان گنجشک و زربین در عمق 15-0 سانتی متر به ترتیب 90,48 و 99,71 تن در هکتار و در عمق 30-15 سانتی متری در توده های فوق به ترتیب 52,95 و 42,27 تن در هکتار بوده است. میزان ذخیره نیتروژن در هر هکتار از توده های زبان گنجشک و زربین در عمق 15-0 سانتی متر به ترتیب 9,3 و 12 تن در هکتار و در عمق 30-15 سانتی متری در توده های فوق به ترتیب 5,5 و 5,1 تن در هکتار بوده است. همچنین مقدار این ذخایر در هر دو توده در لایه بالایی خاک به طور معنی داری بیشتر از لایه پایین بوده است. براین اساس پیشنهاد میشود در جنگل کاری و توسعه جنگل از گونه پهن برگ زبان گنجشک و در برخی مناطق مستعد از گونه زربین استفاده شود تا بتوان از قابلیت گونه های مختلف در ذخیره کربن و نیتروژن بهره مند شد.

احیای جنگل، عناصرخاک، اکوسیستم ، جنگل طبیعی، تغییر اقلیم