شاهین ماهیار - دانشجوی دکتری باستان شناسی تاریخی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
بهمن فیروزمندی شیره جین - استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران

نگاهی به یافته های باستانی میان رودان و اقوام همجوار که همواره از یکدیگر تاثیر می پذیرفتند می تواند اطلاعات جالبی در مورد عقاید این مردمان به دست دهد. به نظر می رسد با توجه به شرایط طبیعی و تجربه خرد جمعی آن روزگار، اعتقاد به نیروهای فرازمینی و خدایان امری اجتناب ناپذیر بوده است. در دوران نوسنگی که انسان به تدریج به فناوری تولید غذا دست یافت این معتقدات خود را در پیکرک های انسان گونه مردان و اله ه ها به نمایش می گذارند. خدایانی در مکان هایی خاص با نمادهایی از حیواناتی چون بز و گاو نیز مورد پرستش قرار داشته اند. با افزایش تولیدات غذایی و جمعیت و ورود به دوران تاریخی که آن را با اختراع خط می شناسند این اعتقادات خود را به شکل شاه - کاهنان گمنام بروز می دهند. اما این دوره گذار کوتاه در سدهه ای بعدی جای خود را به شاه - خدایانی می دهد که این بار شناخته شده اند و نه واسطه بین مردم و خدایان که خویش را خدای روی زمین می خوانند. این روند تدریجی را با نگاهی بر آثار یافت شده از میان رودان و اقوام همجوار می توان شناسایی کرد که هدف این جستار کوتاه بوده است

میان رودان، پیکرک، خدایان، شاه کاهنان، شاه خدایان