حمیدرضا حیدرپور

بازی، یکی از نیازهای اصلی و محوری کودکان است و بنابر تحلیل های نظری و آزمون های عملی و پیمایشی گوناگون، نقش بسیار ویژه و مهمی در آموزش ارزش ها و هنجارها و نیز توسعه و تقویت حافظه و قوای جسمانی و عقلانی آن ها دارد. طبعا هر بازی برای کودک نمی تواند واجد این کارکردهای مثبت باشد و نظر به ضرورت منع بازی های منفی(ازجمله بازی هایی که خشونت، قانون گریزی، هنجارستیزی، هرزه زبانی و... را مستقیما به کودک آموزش می دهد یا به نحوی او را تحت تاثیرات منفی خود قرار می دهد، امروزه، تاکید بر این است که بازی هایی که برای کودکان ترسیم و اجرا می گردد، واجد کارکردهای مثبت باشند و نه منفی. اینگونه بازی ها را می توان بازی های مطلوب نامید. بازی های رایانه ای که امروزه، در حد بسیار وسیع در کشور ما و نیز در کل جهان مرسوم شده اند، هر یک بر اساس مبانی خاصی طراحی و به بازار ارایه شده اند. با تحلیل علمی و مشاهده آثار سوء تربیتی و آموزشی و حتی جسمانی و روانی برخی از آن ها بر روی کودکان، نمی توان آن ها را بازی مطلوب و با کارکرد مثبت ارزیابی کرد. نگاه جامعه شناختی و روانشناختی به این قبیل بازی ها، آسیب شناسی آن ها را ضروری می سازد. امروزه، در پرتو مفهوم و مولفه های حق کودکان بر بازی مطلوب به عنوان یک حق جهانی شده، بازی های بد را باید برای کودکان ممنوع کرد که این اصل در مورد بازی های رایانه ای نیز صادق است. در این پژوهش، ضمن بررسی مفهوم و مولفه های بازی مطلوب و حق بر بازی مطلوب، آن را از دیدگاه جامعه شناختی و روانشناختی بررسی کرده و با رویکردی حقوقی، بازی های رایانه ای را از این منظر، مورد کنکاش قرار خواهیم داد.

بازی، بازی مطلوب، حق بر بازی مطلوب، بازی های رایانه ای، آسیب شناسی