مصطفی خزایی - عضو هییت علمی، دانشگاه فنی و حرفه ای، دانشکده شریعتی، تهران
آزیتا شکوهی زادگان - ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

محیط زیست شامل مجموعه ای از عوامل زیستی و محیطی در قالب محیط زیست و غیر زیستی (فیزیک و شیمی) که بر زندگی یک فرد یا گونه تاثیر می گذارد و از آن تاثیر می پذیرد. امروزه این تعریف غالبا به انسان و فعالیت های او مرتبط می شود و می توان محیط زیست را مجموعه ای از عوامل طبیعی کره ی زمین، همچون هوا، آب، اتمسفر، صخره، گیاهان و حیات وحش و... که انسان را احاطه می کنند، خلاصه کرد. تقریبا تمامی عوامل تشکیل دهنده ی محیط زیست تحت تاثیر فعالیت های انسان قرار گرفته اند. بنابراین، ضرورت حفظ محیط زیست، برای انسان ها امری حیاتی محسوب می شود. و از آن جا که تلاش برای حفظ محیط زیست، پدیده ای فرهنگی محسوب می شود، نقش ارتباطات می تواند زمینه ساز این فرهنگ در جامعه شود. هنر زمینی به عنوان شاخه ای از هنر مفهومی، هدفش تاکید بر وحدت هنر و طبیعت است و ناظر بر کارکردهای زیست محیطی می باشد. لذا با در نظر گرفتن این پیش فرض که ویژگی بارز هنر زمینی، دارا بودن ابعاد بزرگ و غیر قابل ارایه در نمایشگاه ها می باشد، بنابراین نمی تواند در معرض دید عموم قرار بگیرد و از طرفی این آثار هنری ناپایدار هستند؛ لذا همه ی مردم امکان دسترسی و برقراری ارتباط با هنر زمینی را ندارند. در این پژوهش نگارنده به طرح این پرسش پرداخته است: که هنر گرافیک محیطی چگونه می تواند ارتباطی ساده و قابل فهم با عموم مردم برقرار کند و آنها را به سوی حفظ و حراست از محیط زیست سوق دهد در گرافیک محیطی پیوند انسان با محیط تصحیح شده، نکات غیر ضروری و نادرست آن حذف و نکات ضروری آن مورد تاکید قرار گرفته و برجسته می شود. بنابراین گرافیک محیطی با تکنیک ها و راهکارهای خلاقانه ی خود در انواع دستاوردهای بصری، کاربردهای وسیعی در قالب حفظ محیط زیست دارد. همه ی این کارکردها نتیجه ی برقراری ارتباطی ساده، قابل درک، موثر و گیرا برای عموم مردم است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی، روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و با هدف بررسی نقش گرافیک محیطی در برقراری ارتباطی موثر برای حفاظت از محیط زیست می باشد.

گرافیک محیطی، ارتباط موثر، فرهنگ، حفاظت، محیط زیست