حامد سلطانی نژاد

مبادلات کالایی در جهان با ابزارهای متنوع و متفاوتی متناسب با نیاز بازار آن، صورت میگیرد. شکل گیری بورس های کالایی به عنوان بازارهایی متشکل و سازمان یافته، بستری فراهم ساخت تا ابزارهای مورد استفاده در حوزه کالایی به نحوی ساختارمند در اختیار فعالان بازار قرار گیرند. یکی از ابزارهای بورس های کالایی در حوزه تحویل کالاها، قبض انبار می باشد. البته باید توجه داشت که تحویل صرفا یکی از کارکردهای قبض انبار می باشد ومی توان کارکردهای دیگری از جمله تامین مالی نیز برای آن متصور بود. در بازارسرمایه ایران نیز، گواهی سپرده کالایی ابزاری است که در این حوزه مورد تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان ورقه بهادار قرار گرفته است. بر این اساس گواهی سپرده کالایی، ورقه بهاداری است که بر مبنای قبض انبار پذیرش شده در بورس های کالایی، صادر می شود. لذا کارکردهای آن متفاوت از کارکردهای قبض انبار در دیگر کشورها نخواهد بود. در این مقاله قصد بر آن است که به معرفی کارکرد تامین مالی گواهی سپرده کالایی در حوزه محصولات کشاورزی بواسطه اهمیت این بخش در اشتغال و تامین امنیت غذایی کشور پرداخت. بخش کشاورزی در اقتصاد ایران با سهم حدود 11 درصدی در تولید ناخالص داخلی و 18 تا 22 درصدی در اشتغال کشور، اهمیت زیادی دارد. بخش کشاورزی در اقتصاد ایران از مشکلات متعددی رنج می برد که شامل زیرساخت ها و ساختار بازار می باشند. عدم کارایی ناکارآمدی در این حوزه، تمامی ارکان بازار را متاثر می سازد. در حوزه زیرساخت ها، فقدان زیرساخت قانونی در حوزه انبارها و تسهیلات و امکانات این حوزه وجود دارد. در حوزه بازار نیز مشکلات مربوط به استانداردسازی، تامین مالی تولید، اطلاعات معاملات و قیمت ها و ... وجود دارد. نتیجه این مشکلات بازار غیر نقد شونده است که در آن فقدان تامین مالی و فرصت های معاملاتی منتج به هدررفت و عدم تخصیص کارای منابع می شود. به این منظور در ادامه به هدف از ایجاد نظام انبارداری و رسید انبار، تجربیات بین المللی در این حوزه و سازوکار تامین مالی از این طریق پرداخته می شود.