محمد حسن جهاندار لاشکی
مجید سنایی
سید مرتضی حسینی خاچک

معماری را باید در چارچوب صورت های معنادار و نمادین فهمید، با توجه به اینکه مهمترین رکن در حکومت های اسلامی، مذهب بوده، در بررسی معماری اسلامی در مناطق مختلف باید به دنبال دلایل معنایی و نمادین گشت، از ساختار و شکل تا تزیینات، به نوعی در رابطه مستقیم و تنگاتنگ با اقلیم ، جامعه، تبادل اندیشه ها و فرهنگ و فلسفه اسلامی است. سالهای آغازین این هنر نشان دهنده تغییرات سریعی است که دلایل متعددی در به وجود آمدن آن دخالت دارند، سهم سرزمینهای فتح شده و میراث گرانبهای آنها بالاخص امپراطوری بیزانس وساسانی در وزن بخشیدن به آن بسیار زیاد است؛ این معماری بازتابی از اندیشه ها، مهاجرت ها، سلیقه ها، فرهنگها، و اصولی است که نمیتوان برای همه آنهامعانی مشابهی قایل شد،به علاوه معماری اسلامی و به طور کلی تمامی هنرهایی که با برچسب اسلامی مورد مطالعه قرار میگیرند، نمودی از انتزاع را با خود به همراه دارند که بیانگر تجلی قدسی و عروج به عبودیت و وحدت توحید است، معماری اسلامی تحت تاثیر عوامل مختلفی شکل گرفت، این معماری بازتابی از اندیشه ها، مهاجرتها، سلیقه ها، فرهنگ ها و اصولی است که نمیتوان برای همه آنها معانی مشابه قایل شد؛ اینکه سهم چه دولتی در شکل گیری آن بیشتر بود کمک شایانی به حل این مسایل نمی کند، بیشتر سعی بر این بود که بیانگر اصلی باشیم که بر مبنای آن ما امروز تمامی این سبک ها را به نام معماری اسلامی می نامیم.این تحقیق در زمینه معماری اسلامی خصوصا نگاه معنایی به آن است که توسط بسیاری از محققان غربی و مسلمان انجام شده است، در این خصوص سعی شده تا حدودی دلایل علمی و عقلی برای موضوع مقاله بیان شود. جمع آوری اطلاعات از انواع تالیفات در قالب کتب و مقالات بدین معناست که روش کسب اطلاعات در این پژوهش، به روش کتابخانه ای است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که معماری اسلامی تحت تاثیر عوامل مختلفی شکل گرفت، شاید نتوان برای همه آنها معنا بیان کرد، ولی بخشی از این مفاهیم در دوره های بعد به آنها اضافه شد و یا معنای نمادین پیدا کرد، این معماری بازتابی از اندیشه ها، مهاجرت ها، سلیقه ها، فرهنگ ها و اصولی است که نمیتوان برای همه آنها معانی مشابه قایل شد، با این وجود ماحصل تمام این معانی اصل توحید است که ملزومه حفظ و فراگیر شدن اسلام است.

معماری اسلامی، معنا، بیزانس، ساسانی