سمیه حسنعلیان - استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

از ویژگی های شاخص زبان و ادبیات فارسی آمیختگی شدید با زبان عربی است و این درهم تنیدگی و پیوستگی بین دو زبان در سطوح مختلف ارتباطی، فرهنگی، زبانی و.. به منصه ظهور رسیده است. دراین راستا بسیاری از شاعران زبان فارسی در کنار چکامه های فارسی، سروده هایی به زبان عربی از خود به یادگار گذاشته اند. از جمله این شاعران شیخ علاء الدوله سمنانی عارف و دانشمند قرن هفتم و هشتم هجری است. از این رهگذر، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی اشعار عربی شیخ علاء الدوله پرداخته و نه تنها مهمترین مضامین سروده های عربی وی را به دست داده، بلکه به زیبایی های و شاخصه های هنری این اشعار نیز اشاره ای داشته است. مهمترین یافته های پژوهش بیانگر این حقیقت است که موضوعاتی چون عرفان، توجه به عشق الهی، مناجات با پروردگار و طلب غفران، تحقیر دنیا و دعوت به پارسایی و خویشتنداری، لزوم تمسک به اهل بیت عصمت (ع) و.. که از مسایل حوزه اخلاق به شمار می آید بیشتر مورد توجه شیخ عارف شاعر بوده، و با زبانی ساده و دور از واژگان غریب و الفاظ سخت، وآرایه های بدیعی و بیانی به آنها پرداخته است. هر چند شعر وی از وجود برخی آرایه ها چون اقتباس از قرآن، اشاره به برخی احادیث، تضاد و تکرار بی بهره نبوده است و نیز موضوعات متفرقه ای چون تبریک به مناسبت ولادت فرزند ممدوح و اظهار ارادت و محبت نسبت به آن خاندان و.. در ضمن اشعار عربی وی یافت می شود که گویا مربوط به قبل از دوره عارف شدن وی و ترک دنیاست

علاء الدوله سمنانی، شعر عربی، موضوعات شعری، آرایه های ادبی