احمد حامی - استادیار گروه مهندسی فضای سبز دانشگاه تبریز
رقیه قاسم زاده خطیب - دانشجوی کارشناسی ارشد فضای سبز دانشگاه تبریز
فرزین امامی - مربی گروه مهندسی فضای سبز دانشگاه تبریز

امروزه مراکز آموزشی از جمله دانشگاه ها بخش مهمی از کالبد شهرها را تشکیل می دهند و در جای خود به عنوان یک شهر آموزشی می توانند محسوب گردند. محیط منظر دانشگاهی از جمله فضاهای سبز نقش مهمی در برقراری ارتباط بین دانشجویان و همچنین امکان استراحت و مطالعه آنها ایفا می کنند. با این حال محیط منظر دانشگاه تبریز به عنوان یکی از پنج دانشگاه برتر ایران و با وجود دارا بودن فضای باز وسیع و گسترده با استقبال دانشجویان و سایر استفاده کنندگان روبرو نمی باشد. در این راستا، تحقیق حاضر سعی می کند اطلاعات لازم درباره نحوه مکانیابی فضاهای عمومی و نشیمن و سایر مبلمان های محوظه دانشگاه در جهت بازیابی روحی وجسمی دانشگاهیان را فراهم آورد. هم چنین برای فراهم آوردن ویژگی های مربوط به طراحی این فضاها از نظر متخصصین انجام می گیرد. برای به دست آوردن اطلاعات سیستماتیک یک مصاحبه نیمه ساختار یافته که شامل سوالاتی درباره فضای سبز دانشگاهی و نقش آن در بازیابی روحی، جذابیت بصری، یادگیری، و اجتماعی شدن در فضاهای باز دانشگاهی طراحی و در میان 10 نفر از متخصصین (معماری، معماران منظر، طراح شهری) در سال 2017 به انجام رسید. نتابج نشان می دهد طراحی محوطه های باز دانشگاهی باید به عنوان یک مکان اجتماعی برای تبادلات اجتماعی دانشجویان در نظر گرفته شوند. همچنین ایجاد مکان هایی با چشم انداز باز وسیع، کیفیت بصری زیبا و همچنین محیط آرام و دنج از مهم ترین شاخص های مکانیابی و فرم دهی منظر دانشگاهی به حساب می آید. ایجاد فضاهای جذاب و منظر پایدار با بکار گیری گونه های سازگار با منطقه با تاکید بر عناصر بومی توصیه می گردد. این اطلاعات میتواند در برنامه ریزی و مدیریت بهتر محوطه های در حال توسعه دانشگاه و همچنین بازسازی و اصلاح فضاهای باز موجود مورد استفاده قرار گیرد.

محوطه باز دانشگاهی، دانشگاه تبریز، مکان یابی فضاهای سبز دانشگاهی، یادگیری و فضای باز دانشگاه