مهدی شاهرخیان - گروه مهندسی عمران، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
جمشید سلحشور - گروه مهندسی عمران، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

زمان از جمله عوامل ارزیابی بهره وری یک پروژه بوده و مدیریت بر مبنای اصول زمان بندی کلید پیشرفت آن پروژه می باشد. با این حال همواره در مسیر اجرای یک پروژه مسایلی وجود دارند که این زمان بندی را دچار اخلال نموده و پروژه ها را با تاخیر مواجه می سازند. اجرای پروژه های زیرزمینی نظیر تونلها و ایستگاه های مترو با توجه ماهیت چندبعدی و پیچیده ی کار اجرایی آنها، نیاز به برنامهریزی دقیق و اتخاذ روشهای بهینه ی مدیریتی دارند. با توجه به تعداد زیاد پروژه های عمرانی زیرزمینی در کشور، شناسایی عوامل تاخیر، کنترل و پیشگیری آنها جهت جلوگیری یا کاهش تاخیرات، هدایت منابع و امکانات موجود به سمت استفاده بهینه و افرایش کارایی، مفید و حایز اهمیت خواهدبود. از اینرو در این مقاله تلاش خواهد شد تا در ابتدا با شناسایی مهمترین فاکتورهای موثر بر ایجاد تاخیر در اجرای پروژه های عمرانی و سپس با درنظرگیری مطالعه موردی در پروژه قطار شهری تهران (خطوط 3 و 4 متروی تهران)، با استفاده ازروش تصمیم گیری چندمعیاره سلسله مراتبی فازیFAHP مدلی جهت اولویت مهمترین عوامل ارایهگردد. نتایج تحقیق نشان میدهد که در این پروژه عامل اصلی ایجاد تاخیر پیمانکار در جایگاه اول و کارفرما در مکان دوم است. همچنین زیرمعیارهای مربوط به بودجه و مسایل مالی و پس از آن ضعف در برنامه زمانی و قراردادی، ضعف در مدیریت اجرایی و سرپرستی کارگاه و تجهیز آن و تضمین کنترل کیفیت بی اثر توسط پیمانکار در تخصیص منابع، طراحی های نادرست و کیفیت طراحی و تاخیر در آماده شدن طرحهای مناسب پروژه میتواند تاثیر منفی زیادی بر زمان انجام پروژه ها داشته باشد.

اولویت بندی، تاخیرات زمانی، تحلیلFAHP،خطوط 3 و 4 متروی تهران