مهدی سیدالماسی - استادیار موسسه آموزش عالی اسوه معاصر تبریز
نوید پرتویی مهر - دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی جلفا، جلفا، ایران

مقاله حاضر بر آن است تا به رابطه مثلث گونه سه مقوله جامعه، فرهنگ و معماری بپردازد. قبل از بررسی این رابطه مطالعه و انتخاب رویکرد مناسب که عدم یا وجود و در صورت وجود نوع و میزان این رابطه را مشخص نماید، لازم می نمود .بدینسان گام نخست پژوهش مطالعه روانشناسی محیطی و رویکردهای مختلف آن بود تا چهارچوبی مشخص برای گامهای بعدی بدست دهد. چهار رویکرد در روانشناسی محیطی ارایه شده اند که هر یک به نوعی مبین این رابطه اند. سپس به رابطه جامعه، و فرهنگ و معماری پرداخته شده است. در این مسیر نخست واکاوی دو مقوله جامعه و فرهنگ بطور مستقل صورت گرفت . بعد از آن از برآیند این بررسی تعریفی جامعه شناسانه از فرهنگ بدست آمد. شناخت انواع گروه های صاحب فرهنگ مشترک ، نسبت آنها با یکدیگر و ریشه های فرهنگ بخش دیگری از این مرحله بود . بعد از مشخص شدن چهارچوب از سویی و شناخت فرهنگ و معماری از دیگر سو رابطه انها در بستر هر رویکرد بررسی شد. در قدم بعدی تاثیر فرهنگ بر معماری و معماری بر فرهنگ با ارایه مصادیق و البته در چهارچوب رویکردهای حاصله، ذکر شد. در پایان نتایج که مبین میزان سودمندی شناخت این رابطه اند، آورده شده است . تحقیق حاضر بیشتر مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. موضوع مقاله فرا رفتن از حوزه کتب معماری و استمداد از علوم انسانی بویژه کتب روانشناسی، جامعه شناسی و پدیدار شناسی را نا گزیر می ساخت. کتب فرهنگ لغت برای واکاوی واژگان مرتبط استفاده شده اند، ضمن اینکه مصادیقی از حوزه ادبیات در ادای حق مطلب و افزودن بر غنای ادبی نوشتار به مدد جسته شده اند.

رویکرد، روان شناسی محیطی، جامعه، فرهنگ ، معماری