شبنم اکبری نامدار - عضوهییت علمی تمام وقت دانشگاه آز اداسلامی واحد تبریز
بهرام محمدیان - دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی جلفا، جلفا، ایران

با ورود دین مبین اسلام به سرزمین ایران و همسویی تفکرات و اندیشه های برگرفته از قرآن و مفاهیم دینی اعتقادی، با تکنیکهای ساخت در معماری ایران، معماری این سرزمین، با محتوایی مقدس، همراه شد. با گذشت زمان، گسست فرهنگی و بحران هویت، در کالبد خانه ها و سیمای شهرهای ایرانی پدیدار گشت؛ به طوریکه دیگر نمی توان رابطه ای منطقی بین معماری معاصر و معماری غنی و پرمحتوای گذشته این سرزمین یافت . خانه های سنتی تبریز که غالبا در دوره قاجار بنا گردیده اند از جمله نمونه های معماری می باشند که نمایانگر اصول وشرایط فرهنگی و مذهبی حاکم بر این خانه ها در دوره مذکور می باش ند. آنچه در این مقاله مورد بررسی و مطالعه قرار خواهد گرفت شناخت عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ و همچنین تاثیرات مذهبی بر کالبد فضایی خانه ها و همچنین شاخص های فرهنگی و معماری موجود در این خانه ها و اصول حاکم بر طراحی معماری این بناها می باشد. لذا در این پژوهش ضمن مطالعه کالبدی فضاهای موجود که شامل پلانها، نماهاو مقاطع می باشد و روابط فض ایی ح اکم ب ر آنها، به بررسی نقش فرهنگ و مذهب در به وجود آمدن این روابط فضایی و نقش آن در معماری آنها پرداخته ش ده اس ت نتیج ه اینکه: نقش فرهنگ و اعتقادات و باورهای مذهبی و شخصی در جای جای بناهای دوره قاجار شهر تبریز به طور کامل قابل مشاهده می باشد. عدم اجازه ورود مستقیم به فضاها، تقسیم بندی های خاص هر یک از فضاها و سایر موارد مرب وط، اثب ات کنن ده وج ود نقش حتمی فرهنگ و مذهب در معماری این خانه ها است.

فرهنگ، مذهب، اخلاق اسلامی ،معماری دوره قاجار، تبریز