زهرا احمدزاده کلیبر - کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشکده هنر و معماری ابنسینا، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات واحد تهران
هانیه شیخی نارانی - دکتری باستان شناسی(دوره اسلامی)، استاد یار، مدرس دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، دانشکده هنر و معماری تهران مرکز و دانشگاه هنر کرج (رسام)

در زمان امارت جهانشاه (839-872 ه ق ) که مردی شاعر و هنردوست بود، تبریز رونقی بخود گرفت و بناهای عالی در این شهر بنا گشت، که یکی از آنها مسجد کبود تبریز است. این بنا در مرکز شهر واقع گردیده و یکی از شاهکارهای معماری دوره اسلامی به شمار می آید. بانی بنا، میرزا جهان شاه بن قرا یوسف ترکمن - و بر طبق روایت دیگر، همسر وی: جان بیگم خاتون به همراه دخترش صالحه خاتون - سومین پادشاه از سلاطین طایفه قراقویونلو است که در سال 839 ه ق در آذربایجان و نواحی شمال غرب ایران حکومت می کرده و این بنا را در سال 870 ه ق به پایان رسانده است. ظرافت آجرکاری در معماری آذری و تلالو رنگ لاجوردی، آبی، س بز و طرح های اسلیمی به کار رفته به همراه خط و آیات در کاشیکاری های بنای این مسجد گرچه آسیب زیادی دیده، اما هنوز با آن عظمت خود برپا و بیانگر گوشه ای از زیبایی و شکوه گذشته آن است که شایسته مطالعه دقیقی باشد. در این جستار سعی شده با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای، هنر کارشیکاری و تزیینات رنگ سطوح و خطوط مسجد کبود که از نخستین مسجدهای سده نهم هجری قمری/15 میلادی به شمار می رود ارایه شود. همچنین کوشیده ایم به این پرسش پاسخ دهیم که هنر تزیینی در کاشیکاری مسجد کبود چگونه است هدف از انجام پژوهش نیز بررسی رنگ و خط و طرح در کاشی های این مسجد است.

قراقویونلو - جهانشاه - شاهکار معماری دوره اسلامی - مسجد کبود - تزیینات کاشیکاری