سمانه صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه بیرجند
سامان فرزین - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند
حسین کوهستانی اندرزی - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند

میل و مناره ها یکی از عناصر مهم معماری اسلامی می باشند که در ادوار مختلف زمینه بروز خلاقیت های هنری را فراهم آورده است. سابقه ی تاریخی آنها به عنوان عامل راهنمایی جهت هدایت مادی و معنوی به قبل از اسلام تا عصر حاضر بازمیگردد در دوره های مختلف همچنان که هنر اسلامی در حال توسعه و گسترش بود شکل کلی مناره ها و تزیینات آن نیز با تغییراتی همراه بود. در خراسان مناره های متعددی امروزه باقی مانده اند که هرکدام از آنها بیان گر سبک معماری وتزیین در دوره های مختلف اند. پژوهش پیش رو به بررسی سه نمونه از میل و مناره های موجود در خراسان رضوی می پردازد. درکنار مسجد قدیم سبزوار مناره ای واقع شده است که تاریخ آن به 266 ه. ق میرسد دارای 20 متر ارتفاع با تزیینات و کتیبه ی آجری و پلانی قابل قیاس با مناره تاریخانه دامغان است. برج رادکان که در هفتاد کیلومتری شهر مشهد- قوچان واقع شده است تاریخ آن به حدودا بین 700-679 بازمیگردد دارای تزیینات داخلی و خارجی میباشد که دورتادور برج با پایه های 12 ضلعی تزیین شده است در مجموع ارتفاع بنا به 25 متر میرسد که دارای گنبد دوپوش نیز می باشد.برج علی آباد کاشمر که در 12 کیلومتری شمال شرقی بردسکن به کاشمر واقع و دارای 18 متر ارتفاع در حال حاضرمی باشد. وفضای بیرون آن با 48 ترک آجری تزیین شده است در پژوهش حاضر که به روش توصیفی Bتحلیلی و به اعتبار مطالعات کتابخانه ای به انجام رسیده ضمن معرفی سه میل و مناره شاخص در خراسان رضوی به معرفی سبک ها و ویژگی های تزیینی بکاررفته درآنها می پردازد و امیدوار است در شناخت تغییرات و نوآوری های به وجود آمده در ادوار مختلف موثر باشد .

میل- مناره- معماری-تزیینات-خراسان