وحید مهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ،دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شیراز
محمدرضا برزگر - استادیار گروه شهرسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شیراز
زهره مهرابی - معمار و کارشناسی ارشد مرمت و احیا بناها و بافت های تاریخی دانشگاه شهید بهشتی تهران

بافت های تاریخی شهرهای کشور که در اغلب موارد هسته اولیه و اصلی آن شهرها را تشکیل می دهد، از یک طرف جزو میراث فرهنگی و تاریخی آن شهرها محسوب شده و حفظ، بهسازی کالبدی و توانمندسازی عملکردی آنها اجتناب ناپذیر می باشد و از طرف دیگر اغلب این بافت ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی می گردند. شناسایی وضعیت کالبدی و عملکردی این بافتها به منظور برنامه ریزی و مدیریت حفظ و نگهداری آنها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. بافت تاریخی گذر سر دزک واقع در منطقه 8 شهرداری شیراز از جمله اینگونه بافت ها می باشد که در این تحقیق از لحاظ شاخصهای کالبدی عمده (تعداد طبقات، نوع مصالح ساختمانی، کیفیت ابنیه، عمر ساختمانها، وضعیت کاربری اراضی و ...) مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است .در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد نمونه موردی است ابتدا با گردآوری اسناد و مطالعات کتابخانه ای به بررسی مفاهیم و تعاریف مربوط به بافت های تاریخی و شیوه های مداخله در آن ها می پردازیم و سپس در مراحل دوم که جمع آوری اطلاعات وضع موجود نمونه موردی مورد نظر است، از روش مطالعات پیمایشی میدانی و مطالعات اسنادی بهره گرفته شده است. در قسمت پایانی بر اساس ویژگی های کالبدی این گذر و جداولSwot به ارایه پیشنهادات پرداخته که با کف سازی و جداره سازی و ایجاد چند فضا و طراحی آن و همچنین مرمت و بازسازی عناصر شاخص آن به بهبود عملکردی و کالبدی آن کمک شایانی می تواند عرضه بدارد.

بافت تاریخی، بافت فرسوده، شاخص های کالبدی، گذر سر دزک