میلاد حسنعلی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران
عامر نیک پور - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران
صدیقه لطفی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران

یکی از بارزترین و پایدارترین جلوه های فقر شهری در کشورهای درحالتوسعه، شکلگیری و گسترش محلات فقر نشین است. هدف از این پژوهش تحلیل پراکنش فضایی شاخصها و نماگرهای فقر کالبدی در سطح بلوکهای آماری شهر قایمشهر میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. دادههای مربوط به مبانی نظری تحقیق به شیوهی کتابخانهای و اسنادی تهیه شده و دادههای خام پژوهش از بلوک های آماری شهر قایمشهر استخراج شده است که بر اساس سرشماری سال 1390 مرکز آمار ایران تهیه شده است. برای بی مقیاس سازی شاخص ها از روش فازی در محیط نرم افزار Excel استفاده شده است. ابتدا 12 شاخص فقر کالبدی با روش فازی بی مقیاس می شوند و سپس در محیط نرم افزار Gis با روش لکه های داغ و خود همبستگی موران تحلیل فضایی می شوند. بر اساس نتایج روش لکه های داغ در قسمت هایی از شمال، جنوب، غرب و همچنین شرق شهر قایمشهر لکه های داغ بیشتری دیده می شود که مقادیر بالاتری از شاخص تلفیقی فقر کالبدی را دارند. لکه های سرد نیز به صورت خطی از مرکز شهر به سمت شمال غربی و همچنین یک خوشه در جنوب شهر دیده می شود که مقادیر پایین تری از شاخص تلفیقی فقر کالبدی را دارند. همچنین بر اساس پهنه بندی صورت گرفته 36/75 درصد جمعیت شهر قایمشهر فقیر و خیلی فقیر و 32/61 درصد جمعیت آن مرفه و خیلی مرفه می باشند و 30/61 درصد جمعیت آن نیز در پهنه های متوسط قرار دارند. نتیجه روش خودهمبستگی موران نیز نشان می دهد که نحوه پراکنش مقادیر شاخص تلفیقی فقر کالبدی دارای الگوی خوشه ای می باشد. بنابر این می توان بیان داشت که پهنه های فقیر و خیلی فقیر بیشتر در قسمت جنوبی شهر و همچنین قسمت هایی از شمال و غرب شهر تمرکز دارند.

تحلیل فضایی، فقر شهری، فقر کالبدی، پهنه های فقر، شهر قایمشهر