محمدعلی مفیدی - کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر
مریم محمدی - دکترای شهرسازی، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر

آگاهی داشتن یا عدم آگاهی از اجزا و شاخص های تشکیل دهنده فرم شهری به علت اثرات مختلف اقتصادی، اجتماعی وزیست محیطی که دارند، می تواند یک شهر را به سوی یک فرم مطلوب یا نامطلوب سوق دهد.از همین رو فرم یک شهر میتواند تاثییرات قابل توجهی در بحث تغییرات اقلیمی ناشی از آلودگی های هوا و به تبع آن افزایش و یا کاهش گرمایش زمین داشته باشد. در تقابل با این تغییرات اقلیمی رویکردهای نوینی بوجود آمده است که از مشهورترین آن ها رویکرد شهر کم کربن می باشد که مفهومی از یک ساختار شهری است که بعد از اقتصاد کم کربن و جامعه کم کربن مطرح شده است. از طرفی در میان مقیاس های مختلف، می توان از محله و فرم آن بعنوان مقیاسی مناسب برای کاربست اصول و راهکارهای طراحی فرم شهری کم کربن نام برد. در مقیاس خرد، فرم شهر تاثیر تعیین کننده ای بر جریان هوا و باد دارد. محله ای که می خواهد عاری از هرگونه آلودگی های هوا بخصوص گاز های دی اکسید کربن و منوکسید کربن از هوای خود باشد، باید از فرم مناسبی در جهت عدم تولید و همچنین تخلیه آلاینده ها برخوردار باشد. روش این پژوهش کمی و از طریق گردآوری داده های عددی بر آمده از محله و مشاهده ی نمونه های مرتبط و سپس مدلسازی بر اساس مدل خرداقلیمی انوی مت می باشد. هدف این پژوهش در واقع ارزیابی فرم بافت ارگانیک محله تجریش شهر تهران مبتنی بر اصول طراحی فرم محلات شهری کم کربن است. از همین رو نتایج بدست آمده در این پژوهش، بیان کننده تغییراتی قابل توجه در میزان آلاینده های هوای محله و همچنین افزایش شاخص ارزیابی آسایش اقلیمی (دمای هوا) است که ناشی از افزایش میزان منابع آلاینده های هوای موجود و تغییرات کالبدی محله در طول 30 سال گذشته ( 1395-1365)می باشد

فرم، محله ،آلودگی هوا، گرمایش زمین، تغییرات اقلیمی، کم کربن، تجریش