لیلا زارع - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب
روح الله معمارزاده - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب

بهاء الدین محمد معروف به شیخ بهایی از جمله معدود دانشمندانی است که در اکثر علوم متداول زمان خویش دستی داشته و از چهره های برجسته و درخشان علمی قرن یازدهم بوده است. وی علاوه بر فقه و اصول و حدیث، ادبیات و هندسه و حساب و جبر و اقسام ریاضیات را به خوبی می دانسته و علوم را درک کرده بود. شیخ بهایی آثار بسیاری را در معماری و شهر سازی از خود به جای گذاشته است که در همه آنها به نوعی رد پایی از شهر سازی پایدارمی توان یافت. اگر پایداری را شناسایی محدودیت های محیطی برای فعالیتهای انسانی در ارتباط با شهر ها و تطبیق روشهای طراحی در این محدودیت ها تعریف کنیم، شیخ بهایی این تعریف را به بهترین وجه ممکن در بناها و طرح های ساخته شده توسط او یا آنها که تحت نظارت او انجام شده است به انجام رسانده است. این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد و از ابزار اسناد کتابخانه ای و منابع و مراجع تخصصی بهره برده است. در این پژوهش آثار شیخ بهایی از منظر پایداری و اصول حاکم بر پایداری در معماری و شهر سازی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است، و در نهایت این پژوهش به این نتیجه رسیده است که آثار شیخ بر محور های توجه به اقلیم، تاکید بر معماری و شهر سازی پایدار، شهر سازی برای مردم و در خدمت مردم، عدم توجه به فشار های سیاسی در طراحی استوار است.

شیخ بهایی، پایداری، شهر سازی، معماری، اصفهان