سمیره پروانه - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
فاطمه کلاهچیان - عضو هییت علمی و استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی

سیمین بهبهانی ازجمله شاعرانی است که در میان غزلسرایان معاصر از جایگاه ویژهای برخوردار است. وی با تاثیرپذیری ازوقایع جامعه و همچنین اشتغالات فردی، گونه ای متفاوت از غزل را با مضامین اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، در ساختاری نو بهنمایش گذاشته است. بهبهانی شاعری متعهد به آرمان های اجتماعی است که ابتدا در قالب چهارپاره و سپس قالب غزل بهبیان احساسات و هیجانات درونی پرداخته است. نوپردازی در بیان احساسات و عواطف انسان دوستانه در قالب تصاویر گیرا وبلاغی، به عنوان یک ویژگی سبکی و زیبایی شناختی اشعارش محسوب می شود. با اینکه اشعار سیمین، بیشتر گواه درد و رنجمردم جامعه است، اما شادی نیز یکی از کلیدی ترین و تعیین کننده ترین عواطف غزلیات اوست. بر این اساس، هدف این مقاله،تحلیل مضامین مختلف مربوط به شادی در تصاویر بلاغی سیمین بهبهانی در دو زمینه فردی و اجتماعی به روش تحلیلی توصیفی است. به ترتیب تصاویر تشبیه بلیغ (عاشقانه ها رضایت از آزادی)، نماد (عاشقانه ها حس کمک و همیاری) و استعارهمصرحه (طراوت و سرزندگی ناشی از تاثیر طبیعت شادی ناشی از آزادی وطن) و مکنیه (شادی عاشقانه ها تمجید از شادیآفرینی مبارزان وطن) در شادی پربسامدترین ها در غزلیات سیمین بهبهانی هستند. دست آورد قابل توجه دیگر، اینکه عشق،در مضامین شادی فردی شاعر، جایگاه ویژه ای دارد و در اغلب موارد، بیشترین بسامد در تصاویر گوناگون را داشته است.تصویری که شاعر از طریق تشبیه، استعاره و دیگر عناصر بلاغی به بیان احساسات شادیبخش پرداخته، حاصل احساسی عمیقو پایدار است که با وجود غم و اندوه، همواره به آرامش حقیقی و رسیدن به آزادی امید دارد.

شادی، تصویر بلاغی، غزل معاصر، سیمین بهبهانی