طاهره لاوژه - استادیار دانشگاه پیام نور واحد بوکان
شهروز وکیلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور واحد میاندوآب

متون عرفانی به ویژه در فرهنگ اسلامی و ایرانی بر خلاف تفاوت های ظاهری و همچنین مکانی و زمانی، دارای اصول و مبانی و سیر و اهداف مشابه و نزدیک به هم و گاهی یکسان است. این اصول و هدف مشترک سبب شده است تا بیشتر آثار عرفانی نقش مایه ها و بن مایه ها و مفاهیم مشابه و همانندی داشته باشند. منطق الطیر عطار و مثنوی معنوی مولانا جلال الدین بلخی به عنوان دو اثر عرفانی و تمثیلی با وجود پاره ای اختلافات موضوعی و تنوع و گوناگونی مفاهیم و داستان ها، شباهت های محتوایی فراوانی در نقش مایه هایی همانند؛ عشق و محبت، امید به آینده، ارایه ی شخصیت های متضاد، مرگ و تولد دوباره، دست یابی به آگاهی کامل تر، خیر و شر، نقش تربیتی و اخلاقی، سرگرمی و همچنین احساس های مثبت وجود دارد که باید به گونه علمی تحلیل شود. این پژوهش با بررسی تطبیقی کوشیده است دو اثر عرفانی برجسته را از حیث محتوا و نقش مایه های مشابه مورد تحلیل و مقابله قرار دهد. همچنین در این پژوهش ضمن بررسی نقش مایه های داستانی، مفاهیم مشابه از حیث موضوعی مورد بررسی قرار گرفته است.

منطق الطیر عطار، مثنوی مولوی، بررسی تطبیقی، نقش مایه های داستانی، موتیف